โคลงกวีโบราณ/โคลง
หน้าตา
โคลงกวีโบราณ
๏ข้าพระพุทธเจ้า พญาตรัง จ่าโคลงบุราณไว้ ได้ถวาย
พระราชนิพนธ์ | ๗ | |
พระเทวีศุโขไทย | ๓ | |
พระเจ้าล้านช้าง | ๑ | |
สนมข้างใน | ๑ | |
ศรีธนญไชย | ๓ | |
บิดาศรีปราชญ์ | ๑ | |
ศรีปราชญ์ | ๙ | |
พระศรีมโหสถ | ๑ | |
พระเยาวราช | ๑ | |
นายชาลี มหาดเล็ก | ๑ | |
บุราณแต่งไว้ | ๑๓ | |
เจ้าฟ้าอไภย | ๒๕ | |
พระนาคท่าทราย | ๒๒ | |
พญาตรัง | ๒๔ | |
โคลงประจำกาพย์ | ๗ | |
ทวาทศมาศฉบับใหญ่ | ๘ | |
รวม ๑๒๗ บท |
พระราชนิพนธ์ | |||||
๏พระเรียมมาแขกน้อง | ถึงกง | ||||
มีมโนรถจง | จอดเจ้า | ||||
เรียมคลาครไลหงษ์ | บารนี่ มาแม่ | ||||
คุณบารนี่น้องเหน้า | หน่อไท้เทวี ฯ | ||||
พระเทวี | |||||
๏พระผัวพระผ่านเผ้า | นฤพาน | ||||
ไฟไป่ดับแดดาล | หมื่นม้วย | ||||
สดักลูกเหลนหลาน | เรียงรอบ ตัวแฮ | ||||
เถ้าวอกเว้ากัดกล้วย | ริรื้อทำสาว ฯ | ||||
พระราชนิพนธ์ | |||||
๏ทังหลายว่าแม่เถ้า | มานยาว | ||||
พระว่านางยังสาว | ไป่เถ้า | ||||
ทัดดอกพลับพลึงขาว | แซมเกษ | ||||
สระกว่าสาวสิบเข้า | แข่งหน้าบูรณจันทร์ ฯ | ||||
๏ศศิวรเดชฤ้ๅ | งามนัก | ||||
อ้าใช่เดือนเพ็ญพักตร์ | หนุ่มเหน้า | ||||
อักษรบวรลักษณ์ | เลืองแต่ง ผจงฤๅ | ||||
อ้าใช่นางฟ้าเจ้า | พี่ใช้อย่าไฉน ฯ | ||||
พระเทวี | |||||
๏ทินกรวรเดชฤ้ๅ | งามยง ยิ่งแฮ | ||||
อ้าใช่อาทิตย์จง | อยู่เกล้า | ||||
นารายน์เสด็จลง | มาแปลก ปลอมฤๅ | ||||
อ้าใช่นารายน์เจ้า | พระผู้เสด็จมา ฯ | ||||
ศรีปราชญ์ | |||||
๏โคลงสองธกล่าวอ้าง | หญิงชาย | ||||
คือสมรรถไชยพาย | เฟื่องฟื้น | ||||
สรมุขวิ่งวางสาย | ชลเชี่ยว | ||||
สองอาจแขงขมังขึ้น | แข่งให้กันเสมอ ฯ | ||||
พระเทวี | |||||
๏เชิญไทธิราชไท้ | เสด็จยูร ยาตรแฮ | ||||
กั้นก่อภพไอสูรย์ | สืบหล้า | ||||
ขอถวายธิดาทูล | ทรงบาท | ||||
แต่บพิตรเจ้าฟ้า | ผ่านหล้าครองเมือง ฯ | ||||
ศรีปราชญ์ต่อพระนิพนธ์ | |||||
๏หวังตามาลั่นได้ | เปนเขย | ||||
สรวลแต่ชาวเราเหย | หะห้าย | ||||
เชิญพระตระกองหมาย | กรหนุ่ม ดีพ่อ | ||||
นางแก่กลกามหม้าย | หม่นเศร้าโรยโฉม ฯ | ||||
บโทนต่อพระนิพนธ์ | |||||
๏เรียมพิศแต่บาทเท้า | ถึงผม | ||||
บต่ำบสูงสม | แน่งน้อย | ||||
อ้อนแอ้นอ่อนเอวกลม | กำรอบ | ||||
ติแต่นมเล็กน้อย | หนึ่งนั้นเสียโฉม ฯ | ||||
พระนิพนธ์ | |||||
๏ชาลีเชื้อชาติชิ้ง | ชาลี | ||||
นามแม่อามอัปรี | ต่ำต้อ | ||||
พ่อมึงชื่อตาศรี | ขายถ่าน | ||||
ส่วนตัวมึงคือกร้อ | แต่งไว้วิดเรือ ฯ | ||||
นายชาลี | |||||
๏ชาลีใช่ชาติเชื้อ | ชาลี | ||||
นามแม่นาฎมัทรี | เผ่าท้าว | ||||
บิตุเรศชื่อพระศรี | เพสยัน ดรนา | ||||
ปู่ข้าผู้หาญห้าว | ชื่อท้าวสญไชย ฯ | ||||
นางข้างใน | |||||
๏หะหายกระต่ายเต้น | ชมจันทร์ | ||||
มันบ่เจียมตัวมัน | ต่ำต้อย | ||||
นกยูงหากกระสัน | ถึงเมฆ | ||||
มันบ่เจียมตัวน้อย | ต่ำเตียเดียรฉาน ฯ | ||||
ศรีปราชญ์ | |||||
๏หะหายกระต่ายเต้น | ชมแข | ||||
สูงส่งสุดตาแล | สูฟ้า | ||||
ระดูฤดีแด | สัตวสู่ กันนา | ||||
อย่าว่าเราเจ้าข้า | อยู่พื้นดินเดียว ฯ | ||||
ศรีปราชญ์ทูลเปนโคลง | |||||
๏ครืนครืนสนั่นพื้น | ปัถพี | ||||
เสียงตะขาบขับตี | เร่งร้น | ||||
ภูธรธเรศตรี | สุรสั่ง เองแฮ | ||||
ร้องสำทับช้างต้น | เพิดแก้วมาเมือง ฯ | ||||
นายประตูถามเปนโคลง | |||||
ศรีปราชญ์บอกเปนโคลง | |||||
๏แหวนนี้ท่านได้แต่ | ใดมา | ||||
เจ้าพิภพโลกา | ท่านให้ | ||||
๏ทำซึ่งสิ่งใดนา | วานบอก | ||||
เราถวายกาพย์โคลงไท้ | ท่านให้รางวัล ฯ | ||||
เจ้าเชียงใหม่ถามเปนโคลง | |||||
ศรีปราชญ์ตอบเปนโคลง | |||||
๏รังษีพระเจ้าฮื่อ | ปางใด | ||||
ฮื่อเมื่อพระเสด็จไป | ป่าแก้ว | ||||
๏รังษีบ่สดใส | สักหยาด | ||||
ดำแน่นอกในแผ้ว | ผ่องเนื้อนพคุณ ฯ | ||||
ศรีปราชญ์ ๕ บทลงไว้ | |||||
๏ไยแม่หิ้วนั้นใช่ | จะตก | ||||
เอาพระกรมาปก | ดอกไม้ | ||||
สองมือทบตีอก | ครวญใคร่ เห็นนา | ||||
หัวยะยิ้มรอยให้ | พี่เต้าไปหา ฯ | ||||
๏ออกปากไว้แก่เจ้า | เปนสัตย์ | ||||
ดั่งหนึ่งเหลี่ยมเพ็ชรรัตน์ | ยอดตั้ง | ||||
ขอร่วมภิรมย์สวัสดิ์ | เสมอชีพ | ||||
จงแม่เชื่อเรียมครั้ง | หนึ่งนี้ลองดู ฯ | ||||
๏ปลอกคำด้ำมีดเขี้ยว | พยุนหาย | ||||
ตัวบ่คิดเสียดาย | แต่ด้ำ | ||||
แม้มีที่ซื้อขาย | ของเก่า | ||||
ทองแท้งเนื้อเจ็ดน้ำ | ชั่งให้ฤๅเสมอ ฯ | ||||
๏ธรณีภพนี้เพ่ง | ทิพพยาน หนึ่งรา | ||||
เราก็ลูกอาจารย์ | หนึ่งบ้าง | ||||
เราผิดท่านประหาร | เราชอบ | ||||
เราบผิดท่านมล้าง | ดาบนี้คืนสนอง ฯ | ||||
๏เจ้าอย่าย้ายคิ้วให้ | เรียมเหงา | ||||
ดูดุจนายพรานเขา | ฬ่อเนื้อ | ||||
จะยิงก็ยิงเอา | อกพี่ ราแม่ | ||||
เจ็บไป่ปานเจ้าเงื้อ | เงือดแล้วราถอย ฯ | ||||
พระเยาวราช | |||||
๏เจ้าอย่าย้ายคิ้วช่ำ | มเลืองมา | ||||
อย่าม่ายเมียงหางตา | ร่อเหล้น | ||||
จะมาก็มารา | อย่าเหนี่ยว นานเลย | ||||
ครั้นพี่มาอย่าเร้น | เรียกเจ้าจงมา ฯ | ||||
พระศรีภูริปรีชา | |||||
๏ยามดึกวิเวกด้วย | เสียงนก | ||||
เค้าแสรกแถกถาผก | กู่ร้อง | ||||
ยอกรกอดกับอก | ออมสวาดิ | ||||
มือตระโบมโลมน้อง | ปากพร้องรับขวัญ ฯ | ||||
ศรีธนญไชย ๓ บท | |||||
๏มลักเห็นม้าซ้อนเมื่อ | มันศุข | ||||
ล้วนเล่ห์กลยลสนุกนิ์ | ใช่น้อย | ||||
มาเห็นเมื่อมันคลุก | กันอยู่ | ||||
แหนงจึ่งกลับไปจ้อย | แม่เหย้าเรือนตน ฯ | ||||
๏เรียมไห้ชลเนตรถ้วม | ถึงพรหม | ||||
พาหมู่สัตวจ่อมจม | ชีพม้วย | ||||
พระสุเมรุเปื่อยเปนตม | ทบท่าว ลงแฮ | ||||
อักนิฐมหาพรหมฉ้วย | พี่ไว้จึงคง ฯ | ||||
๏ผิดผีผียั้งละ | ลาเพ | ||||
ผิดพระราชโปเล | จะข้า | ||||
เหนื่อยนักพักพอเท | ปะแม่ กระมังนา | ||||
ในพระกฤษฎิกาอ้า | ท่านไว้ยังไฉน ฯ | ||||
พระมหาราช | |||||
๏มลักเห็นใบจากเจ้า | นิรมิตร | ||||
เปนสำเภาไพจิตร | แป๊ะโล้ | ||||
จะลงระวางวิด | จวนแก่ อกเอย | ||||
แม้นหนุ่มวันนี้โอ้ | พี้เพียงเดินสาน ฯ | ||||
โบราณแต่งไว้ ๑๐ บท | |||||
๏ครืนครืนกลใช่ฟ้า | เรียมครวญ | ||||
ฝนใช่กลฝนชวน | พี่ไว้ | ||||
ลมก็ใช่ลมหวน | ใจพี่ หวนนา | ||||
ไฟใชกลไฟไหม้ | สวาดิไหม้ใจเรียม | ||||
๏วิศณุกฤษณเกล้า | กษิรสินธุ์ สมุทแฮ | ||||
นิทรปฤษฎางค์นาคิน | ตื่นช้า | ||||
ธาดาท่านทฤษดิน | ดูโลกย์ | ||||
เชิญช่วยเล็งทุกข์ข้า | ราศร้างแรมสมร ฯ | ||||
๏ศุลีตรีเนตรเรื้อง | เรืองฤทธิ | ||||
พรหเมศแมนสรวงสิทธิ | สี่เกล้า | ||||
เชิญพระบรรธมนิทร | เหนือนาค | ||||
เสร็จสำราญทุกข์เร้า | รุ่งฟ้าดินขจร ฯ | ||||
๏ทรงเพ็ชรประจญแทตย์ท้าว | ดาวดึงษ์ | ||||
นำนิกรอมรพึง | พรั่งพร้อง | ||||
ยามาดุสิตอึง | อาราธน์ | ||||
ปรายกุสุมทิพยร้อง | เรียกท้าวชมไชย ฯ | ||||
๏จาตุรมหาราชไท้ | จตุรทิศ | ||||
ยเมศมาราฤทธิ | ข่ายข้อง | ||||
พันแสงศศิสถิตย์ | โพยมมาศ | ||||
วายุพรุณรุทร้อง | อ่านอ้างชวนเชิญ ฯ | ||||
๏แล่นรถสุริเยศม้า | แมนผยอง | ||||
คือศิขรเขาทอง | เฟื้องฟ้อน | ||||
ตรีมูลเมฆเรืองรอง | อรุโณทย์ | ||||
ควรคือองค์กลิ่นป้อน | เปลี่ยนชู้ชิวหา ฯ | ||||
๏พิทยุพยัพเมฆครื้น | ครวญหาว | ||||
พรุณร่วงรินโรยฉาว | ชุ่มฟ้า | ||||
โพยมมาศมืดมัวดาว | เดือนดับ ไปแม่ | ||||
โหยละห้อยขวัญอรอ้า | สวาดิน้องใครโลม ฯ | ||||
๏บิดุฉาภาสิตเชื้อ | เขมรมา ก็ดี | ||||
เปนแต่บุตรนัดดา | สืบแส้ | ||||
นานนานจึ่งเจรจา | เต็มคิด พระเอย | ||||
เสียมิทำจำแล้ | พี่เพี้ยงมีคุณ ฯ | ||||
๏สี่หน้าบบ่ายหน้า | ดูดิน | ||||
ตรีเนตรลืมแลถวิล | แหล่งหล้า | ||||
นารายน์บรรธมสินธุ์ | นานตื่น | ||||
สองโศกสามเจ้าฟ้า | บ่เอื้ออาดูร ฯ | ||||
๏นพบุรีบุเรศเจ้า | สุดเจียว | ||||
ยังแต่พิภพเดียว | ดอกฟ้า | ||||
แสนโกฏิจักมาเยียว | หยากเยื่อ | ||||
ทรงพระไตรรัตนรุ่งหล้า | เลิศล้ำเลอสวรรค์ ฯ | ||||
เจ้าฟ้าอไภย ๒๕ บท | |||||
๏เก้าค่ำย่ำรุ่งร้น | เรืองแสง | ||||
พลแหพัตราแลง | เถือกถ้า | ||||
ฆ้องคึกบันดานแสยง | เสียงปี่ | ||||
หน้าพี่ตรวจถ้วนหน้า | ขาดหน้านางเดียว ฯ | ||||
๏มาเห็นเกาะพระแล้ว | ลาลด | ||||
เสี่ยงซึ่งความรันทด | ทอดไม้ | ||||
เห็นไม้ไม่ปรากฎ | คืนแม่ มานา | ||||
โรคบ่เบียนน้องไข้ | พี่ไข้ใจถึง ฯ | ||||
๏มาถึงเจ้าปลุกปล้ำ | ใจนัก | ||||
ด้วยบวรองค์อัค | เรศร้าง | ||||
เจ้าปลุกยิ่งปลุกรัก | เรียมจาก | ||||
จากแม่เปล่าอ้างว้าง | วุ่นว้างอารมณ์ | ||||
๏สุริยนลี้เลื่อนใกล้ | อัษฎางค์ | ||||
พอพี่ถับถึงบาง | โขมดเข้า | ||||
แซ่เสียงนิกรนาง | นาริศ | ||||
เรียมคำนึงถึงเจ้า | จากเจ้าจำไกล ฯ | ||||
๏มาถึงประเทศไท้ | บางไทร | ||||
ทางทุรัศสถานใจ | สุดชั้น | ||||
สมรเดียวยิ่งมาไคล | คลาจาก กงนา | ||||
กงดั่งกงจักรกั้น | กีดกั้นกันสมร ฯ | ||||
๏นพบุรีบุเรศเจ้า | กรุงอยุท ธยาแฮ | ||||
นารายน์พิศณุภุช | สืบสร้าง | ||||
เรียมร่ำก็ร่ำสุด | แรงพี่ แล้วแฮ | ||||
เมืองก็ร้างเจ้าร้าง | พี่ร้างมานอน ฯ | ||||
๏แปดค่ำย่ำรุ่งแล้ว | คลามา | ||||
นพบุรีรมยา | ท่านยั้ง | ||||
แสนสนุกนิ์จะหา | หายาก | ||||
น้องก็ย่อมแจ้งครั้ง | ก่อนโพ้นมีมา ฯ | ||||
๏พิศโพธิสามต้นเติบ | ตายสอง | ||||
ยังแต่เดียวดูหมอง | หม่นเศร้า | ||||
อกเรียมก็ปูนปอง | ปานเปรียบ โพธิแม่ | ||||
กลพี่จากเจ้าเคล้า | คู่คล้ายโพธิคนึง ฯ | ||||
๏มาดลดำบลบ้านท้าย | โพแตง | ||||
แตงบ่แดงเลยแดง | อกช้ำ | ||||
ช้ำใจทุราแลง | ลิ่วจาก | ||||
จากแม่ไปหนำซ้ำ | เร่งซ้ำทรวงถวิล ฯ | ||||
๏กาหลหรทึกแส้ | เสียงสังข์ | ||||
เรียมบ่ฟังเลยฟัง | ข่าวน้อง | ||||
ฆ้องคึกบันดาลหวัง | เสียงเสน่ห์ | ||||
เสน่ห์มารุมรึงข้อง | ขุ้นจ้องอารมณ์ ฯ | ||||
๏มาถึงประเทศท้าย | เกาะเรียน | ||||
ใจตระขวิดตระเขวียนเวียน | วุ่นเข้า | ||||
เวรานุเวรเบียน | บำราศ แล้วแฮ | ||||
จักนิราศทุกข์เท้า | ตราบสิ้นกรรมเรียม ฯ | ||||
๏เดิดดัดลัดทุ่งบ้าน | สมอคอน | ||||
เรียมก็คอนทุกข์สมร | ใช่น้อย | ||||
วังราชบ่นอนนอน | เนินป่า | ||||
บ้านป่าฝาแฝกห้อย | ร่างไร้รุงรัง ฯ | ||||
๏เห็นวังวาริศร้าง | ริวแคว น้ำนา | ||||
พระนครหลวงแล | เปล่าเศร้า | ||||
วังราชฤมาแปร | เปนป่า | ||||
เกรงจะแปรใจเจ้า | ห่างแล้วลืมเรียม ฯ | ||||
๏แคฝอยข้อยข่าคล้า | ยางคาง | ||||
วัลว่าขานางซาง | หน่อป้อ | ||||
ปริงปรูหูกวางปราง | ปรงเปราะ | ||||
ลางลิงจิงจ้อค้อ | ข่าคล้าตระคองคลอง ฯ | ||||
๏ระกำแกมจากต้น | เตยหนา | ||||
ต้นตระบูนแกมตา | ตุ่มไห้ | ||||
จากศรีอยุทธยามา | ลิ่วโลด ใจแฮ | ||||
วังบ่เห็นเห็นไม้ | ม่วงพร้าวแกมสลา ฯ | ||||
๏มลิวันวรแนบไว้ | วางเขนย | ||||
ซับซาบวรเรียมเชย | ไป่ม้วย | ||||
ขจรกลิ่นรศรำเพย | ผายสวาดิ | ||||
เอฤนุชมาด้วย | แซ่งเว้เวียนหนี ฯ | ||||
๏ขอจงเสร็จแก้วพี่ | กายกลม | ||||
ทันกลับคืนพลันสม | เสน่ห์ด้วย | ||||
ความสนุกนิ์นิจเล่นรมย์ | หลายท่า | ||||
ขอจงปู่เจ้าฉ้วย | เสร็จแล้วเรียมถวาย | ||||
๏เจว็ดประดิษฐแกล้ง | เกลาเพรา | ||||
ฉัตรและธงเฉลาเปลา | ปลอดเสี้ยน | ||||
มาลาลเวงเสา | วคนธ์กลิน ขจรแฮ | ||||
หอมตระการรศเพี้ยน | ผิดไม้ไพรสณฑ์ ฯ | ||||
๏ปู่เจ้าเขาท่าท้อง | ไพรสณฑ์ | ||||
ปู่เจ้าถ้ำธารพน | เวศนี้ | ||||
ปู่เจ้าฮ่วยหนองหน | ใดแห่ง นี้นา | ||||
มารับสังเวยชี้ | ซึ่งชี้เชิญถวาย ฯ | ||||
๏เทพาพฤกษชาติเรื้อง | รำบาญ | ||||
อารักษ์รักษาสถาน | ที่นี้ | ||||
อากาศเทวาวาน | เมตรภาพ เรียมนา | ||||
ภูมเทวาชี้ | ช่วยให้นางเห็น ฯ | ||||
๏ขอจงเสร็จกลับได้ | ดวงสาย สวาดินา | ||||
เรียมจะพลันจงถวาย | เกือบกั้ง | ||||
พวงเงินพวงทองบาย | ศรีมาศ | ||||
ใส่ศาลเพียงตาตั้ง | แต่งให้สมบูรณ์ ฯ | ||||
๏ข้าโรงข้าศาลนั้น | อย่าถวิล | ||||
กลแตเอียงไหริน | เล่าล้อม | ||||
ฉีกกัดมัจฉมางษ์กิน | แกมจอก | ||||
จอบจิบหยิบแกล้มพร้อม | เพริศคิ้วพลางเผยอ ฯ | ||||
๏เหล้าเข้มไหใหญ่ตั้ง | เติมกลาง | ||||
หมูเป็ดปากทองวาง | เตียบตั้ง | ||||
แกะแพะชุมภามางษ์ | แกมไก่ | ||||
เต่างูหนูปลากั้ง | กบกุ้งปูหอย ฯ | ||||
๏เก้าบทเพื่อนยากนี้ | ตกไหน | ||||
ย่อมตกตามกันไป | ทั่วเท้า | ||||
ดงรังทเลไกล | กลางป่า ก็ดี | ||||
เห็นก็สุดแต่เก้า | บทนี้แนมนอน ฯ | ||||
๏อัศจรรย์บารนี่หน้า | โหรา | ||||
กาฤทำรังกา | ที่แจ้ง | ||||
ฉัตรไชยใช่พฤกษา | กาไข่ | ||||
เปนนิมิตรเทพแสร้ง | ส่งให้ศุภผล ฯ | ||||
พระนาคทาทรายแต่นี้ไป ๒๒ บท | |||||
๏เห็นรอเรียมเนื่องน้อย | ใจเอง | ||||
รอระยำโยงเยง | แย่งร้าง | ||||
รอเอยจักโกรงเกรง | ไปเท่า ใดนา | ||||
จากจำเนียรนุชร้าง | ร่างไร้ราวรอ ฯ | ||||
๏ถึงวัดตองปุเข้า | ขอพร | ||||
เห็นแต่เรือหมู่มอญ | แม่ค้า | ||||
พีดำล่ำไหล่คอน | เรือเร่ | ||||
หน้าบ่มีหมดหน้า | ดุจหน้านวลผจง ฯ | ||||
๏คล้องช้างช้างเถื่อนร้าง | แรมโขลง | ||||
มาพิโยคอยู่โรง | เร่งเศร้า | ||||
พังพาคณาโยง | ยังป่า ไปฤๅ | ||||
เรียมคำนึงนุชเหน้า | หนึ่งช้างคนึงโขลง ฯ | ||||
๏ดำบลชนบทโอ้ | อาทร | ||||
ตอตะเคียนใครรอน | จึ่งด้วน | ||||
เหมือนเรียมนิราสมร | มาเปลี่ยว | ||||
ไม้ดั่งไมตรีม้วน | ขาดค้างทางเกษม ฯ | ||||
๏ถึงบ้านกระทุ่มไท้ | ชลธี | ||||
กรกระทุ่มทรวงตี | อกห้าย | ||||
ดูดงกระทุ่มทวี | ทุกข์เทวศ อกเอย | ||||
ดอกตระการกลคล้าย | เกษน้องนางเสย ฯ | ||||
๏ดำบลชลน้ำหนึ่ง | หนองมี | ||||
นามชื่อหนองคนที | ใส่น้ำ | ||||
เห็นหนองพร่องวารี | ริมขุ่น | ||||
เรียมก็ขุ่นใจช้ำ | เช่นน้ำในหนอง ฯ | ||||
๏นางผาผาแผ่นกลิ้ง | กลางดง | ||||
แลประเล่ห์ทรงองค์ | แม่ไช้ | ||||
นารีพี่ยรรยง | เยาวรูป | ||||
ผาจะทำแท่นให้ | แก่น้องนางนอน ฯ | ||||
๏ฤๅไทเทเวศร์ไท้ | ธิดา ท่านนา | ||||
ซึ่งสำนักนิ์ในผา | ตกนี้ | ||||
ใฝ่ใจจะบูชา | ชมรูป | ||||
แม้ว่าจริงจงชี้ | ช่องให้เห็นองค์ ฯ | ||||
๏จุดเทียนประทับแหว้น | เวียนถวาย | ||||
ธูปประทีปโคมราย | รอบล้อม | ||||
ทักษิณสำรวมกาย | อภิวาท | ||||
เสร็จสมโภชแล้วน้อม | นอบเกล้าบทศรี ฯ | ||||
๏ถึงทางประเทศไท้ | ทางหลวง | ||||
ท้ายพิกุลกลัดทรวง | พี่ดิ้น | ||||
นางเพีย⟨ง⟩พิกุลพวง | มาลิศ | ||||
จวนจะวายกลิ่นสิ้น | สุดร้อนเรียมคนึง ฯ | ||||
๏ถับถึงบางโขมดโอ้ | อัษฎงค์ | ||||
ควนโขมดพาหลง | หลอกเหล้น | ||||
ยามเย็นยิ่งเอองค์ | หลงเถื่อน | ||||
หลงที่กรุยตรงเส้น | สี่ร้อยรายทาง ฯ | ||||
๏แม่ลาลาลดไห้ | หาศรี | ||||
ฤๅแม่ลีลาลี | ลาศเต้า | ||||
ลาลดระทดทวี | ทุกข์เทวศ บ้างเลย | ||||
ลาแม่ลาแล้วเจ้า | จากแล้วลาสมร ฯ | ||||
๏เรียมเมิลมยุเรศฝ้าย | ฟ้องฝูง | ||||
นางมยูรหมู่ยุง | ย่างย้าย | ||||
บรรพตพิไสยสูง | สังวาศ | ||||
ดูดำเนินนกคล้าย | แม่คล้ายยูงยล ฯ | ||||
๏เห็นหงษ์เหินห่างชู้ | เดียวเหิน | ||||
เยื้องย่องมองมุ่งเมิล | เมี่ยงหมิ้ง | ||||
ดั่งเรียมดุจเดียวเดิน | เออาต มานา | ||||
โหยระทดใจหนิ้ง | นึกน้องนองชล ฯ | ||||
๏นกน้อยลงเล่นน้ำ | ในบาง | ||||
บอกวิโยคเยาวพลาง | พี่ชี้ | ||||
ธานีนทีทาง | แสนสนุกนิ์ นกเอย | ||||
นกก็เลื่อลอยลี้ | เล่นแล้วบอกลาง ฯ | ||||
๏นางนวลนางนกน้อย | บินมา | ||||
เรียมก็สั่งสารา | นกนั้น | ||||
นางนวลแม่ครวญหา | นวลแม่ หมองฤๅ | ||||
นกนิยมสารซั้น | สู่แล้วลานวล ฯ | ||||
๏บำมรุบำราศเรื้อง | บำมรุง | ||||
เวรวิบัติใดจุง | จากเจ้า | ||||
ไยบุญพ่อพึงผดุง | เผด็จบาป บ้างนา | ||||
เจ็บจนเทินทนเศร้า | สุดร้อนเรียมคนึง ฯ | ||||
๏พิกุลเกิดเกลื่อนใกล้ | อาราม | ||||
ท้ายพิกุลกลางสนาม | สนุกนิ์นี้ | ||||
มณฑลพิกุลงาม | คือฉัตร เฉลิมฤๅ | ||||
ดูระดูดอกกี้ | เมื่อไซ้ฤๅหาย ฯ | ||||
๏กึกก้องดุเหว่าซั้น | เสียงหวาน | ||||
ว้าว่าเสียงเยาวมาลย์ | แม่พร้อง | ||||
ภุรโดกดำเนินสาร | สังคีต | ||||
แว่วว่าเสียงสมรร้อง | ร่ำไห้หาเรียม ฯ | ||||
๏เห็นโศกเรียมเร่งเศร้า | สงสาร | ||||
โศกร่วงโรนโรยราน | แก่เถ้า | ||||
โศกเอยจะยืนนาน | อยู่เมื่อ ใดนา | ||||
ดูโศกดูเรียมเศร้า | โศกเศร้าเหมือนเรียม ฯ | ||||
๏พิกุลเอยเคยรศหรื้น | หอมหวาน | ||||
พิกุลวิกลการ | แก่แล้ว | ||||
พิกุลจะยืนนาน | สักเมื่อ ใดนา | ||||
ดูพิกุลนี้ห่อนแคล้ว | คลาศคล้อยความตาย ฯ | ||||
๏รำดวนรำดับด้าว | ใดควร | ||||
เก็บประมวญชวนนวล | นุชน้อง | ||||
รำดับรำดวนจวน | วรบาท พระนา | ||||
สองประสงค์สัตย์พร้อง | ชาติโพ้นพบกัน ฯ | ||||
ทวาทศมาศฉบับใหญ่ ๘ บท | |||||
๏ศรีสวัสดิวิเศษไท้ | จักรี | ||||
พระบาทพระศรีทูล | ท่ามเกล้า | ||||
บงกชกึ่งนาภี | ภูลช่อ | ||||
กมลาศจอมเจ้าฟ้า | เกิดขึ้นแจกบัว ฯ | ||||
๏พรหมาแสงหล่อเหลื้อม | พรหมาน | ||||
พรหมวิทธิชั่วพรหม | อื่นอ้อย | ||||
กามาพจรการ | กาเมศ | ||||
กามหากเปนช่อช้อย | ช่องกาม ฯ | ||||
๏อมราอมเรศไท้ | อมรินทร์ | ||||
สองย่ำยามยวนรศ | แหงห้า | ||||
วิลาศนีนิล | นองโลกย์ | ||||
สมสนุกนิเหล้นหล้า | ชื่นสอง ฯ | ||||
๏จักรพรรดิยศโยคเจ้า | จักรพาฬ | ||||
บุญพอผยองจักรรัตน์ | ผ่านแผ้ว | ||||
แสนกระษัตริย์ประนมมาลย์ | มูลธาตุ | ||||
โอนมกุฏเก้าแก้ว | จอดจร ฯ | ||||
๏ดวงเดียวหอมยิ่งสร้อย | โสฬศ | ||||
สงวนจุมเพรางายกลืน | กลิ่นไว้ | ||||
ดวงเดียวดุจบงกช | ตรูโลกย์ | ||||
สงวนชูชมบให้ | หม่นหมอง ฯ | ||||
๏ฤดูหล้าเหล้นว่าว | ใจหาย | ||||
อกพี่ปลิ้วกลวาง | ว่าวขึ้น | ||||
สายทรุงสิบลายทรวง | เสียวสวาดิ | ||||
ครรภ์เคร่งชักฟื้นยั้ง | ย่องโดย ฯ | ||||
๏สายโคมสาวลากขึ้น | แขวนใจ | ||||
ถนัดดั่งกังหันหัน | พี่ด้วย | ||||
กลใจเมื่อใจหาย | หาแม่ คืนแม่ | ||||
อกหนึ่งใจท้วยได้ | พี่ด้วยใจหา ฯ | ||||
๏พี่สงวนน้องน้อยแต่ | เตียมพงา แม่เอย | ||||
บห่อนเอองค์ครอง | กอดเกื้อ | ||||
ประมาณกึ่งเกษา | ฤๅห่าง เรียมเลย | ||||
เนื้อพี่เนื้อน้องเนื้อ | แนบเนื้อคือเดียว ฯ | ||||
พระนาค | |||||
๏มาถึงบ้านพิศพื้น | พรรณผัก | ||||
เถาถั่วแตงแฟงฟัก | ฟ่ายเฟื้อย | ||||
งางอกดอกคำปัก | เปนช่อ | ||||
เข้าฟ่างซ่างรวงเรื้อย | ป่านเปื้อนปนกระเจา ฯ | ||||
๏สามเล่มราเมศไท้ | สังหร | ||||
แม่ก็ทรงสามศร | เปรียบท้าว | ||||
ท่านผลาญอสุรมรณ์ | ลาญชีพ | ||||
เจ้าก็ผลาญชายอกร้าว | มอดม้วยดูเสมอ ฯ | ||||
๏ศรเตรเสียบเนตรค้น | คมขัน | ||||
ศรสำเนียงตรึงกรรณ | ส่งซ้ำ | ||||
ศรีโฉมแม่ยิงยัน | ยายาก | ||||
ต้องผู้ใดอกช้ำ | เฉกท้าวสาดศร ฯ | ||||
๑๔ | พรหม | ||||
๏สองไทธทรงศุขวสันต์ | ศิวสิทธเสด็จดล | ||||
ในโนทยานนิกรกล | ก็พิพิธพิศเพียร | ||||
เปนต้น | รเบียบไม้ | ||||
๏เมิลมังคลาธิกธิคุณ | สดรุณดราเชียร | ||||
ชมพฤกษพาลรุขรเมียล | มลเมฆบดบัง | ||||
ดอกอังกาบ | |||||
๏อังกชลทิกรกง | กรกรรทยวดยัง | ||||
เยาโยทิกาพิกุลกัง | สรพินทอบองค์ | ||||
ต่าง ๆ | |||||
๏คนธาสุมาสมลมาล | ยวิวิธอัศวง | ||||
ดังผ้าขาว | |||||
สาโขปรมาบวรบง | กชรัตนพรายโพยม | ||||
ยอดยาว | ดังเขียน | ||||
๏เสวโตรตมางควรเวค | วิเลขซรูโซรม | ||||
วิไลย | ดังผ้าดอกดำ | ||||
บดบังทิฆัมพรวิโลม | นุกุสุมพัตรา | ||||
๏รัชฎางคณานิลคใน | สวิไลยเลขา | ||||
ขาวเขียวเหลืองแดงลาย | |||||
เสวตรังสุมังสุรสลา | ธรทิพมาลี | ||||
พิลังกสา | |||||
๏รุกขรักตรการกลตรกู | นุตรโกวลันที | ||||
ไมัสัก ไม้หมู่ | หมั้น | ||||
ปรางทรางลขกรุกขกนี | ทีรทรรทโสดโสดม | ||||
ต้น | |||||
๏เฟืองฟองทลองนุลทลอก | แลตรบอกตรแบกโทรม | ||||
เรี่ยราย | กลีบ | ||||
ทรุดบุษปมาพิกิณโจม | จิตรเทพหฤหรรษ์ | ||||
๏สาใสวิสุทธสุวิสาร | สวิสุทธิจวงจันทน์ | ||||
เจียรใจคณานิกรสรร | คสฤทธิกฤษณา ฯ |
อย่างนี้เรียก | บาทกุญชร | ก็ได้ ฯ | |
ทวาตรึงประดับ | |||
๏ | ทวา | ปีกมีฉัน | เหิรเหจ | ทวา | ||||
ทัศ | รู้รศเหรื้อง | ยิ่งท้องทวาริกา | ทัศ | |||||
หง | ทิพเทพท้อง | รามัญ | หง | |||||
ษา | เทียมสรวงสวรรค์ | ฟากเฝื้อง | ษา | |||||
กรนารายน์โบราณแต่ง | ||||||||
๏ | ศรี | ศรรอญราพล้ม | ฦๅ | ไชย | ||||
พ่อ | ประสิทธิฤทธิไกร | แก่ | แก้ว | |||||
มา | กรุงรุ่งเรืองไตร | ภพ | เล่า | |||||
แล | ประเสริฐเลิศแล้ว | โลกย์ล้ำนา | นา | |||||
กรนารายน์พญาตรังแต่ง | ||||||||
๏ | ศรี | ทรงศรีสมรรถเรื้อง | เรือง | ไชย | ||||
พ่อ | แข่งสรมุขไว | กิ่ง | แก้ว | |||||
มา | ครุธถัดเหมไกร | สร | เล่า | |||||
แล | แห่แลเจ้าแคล้ว | เคล่าน้ำไนย | นา | |||||
นารายน์กางกรโบราณแต่ง | ||||||||
๏ | วัด | วรนิเวศเรื้อ | รัง | เสือ | ||||
ไป | ตัดมัดหวายเหลือ | ค่า | คู้ | |||||
บาง | บึงรกแฝกเฝือ | เปน | ป่า | |||||
หา | แห่งดำแหน่งรู้ | เรียกท้องนา | ยาง | |||||
พญาตรังแต่งนารายน์กางกรไว้ ๖ บทลงไป | ||||||||
๏ | วัด | ทางสองไร่ถ้วน | ถึง | เสือ | ||||
ไป | ฟุบพุ่มแฝงเฝือ | แฝก | คู้ | |||||
บาง | ใต้จะหลบเหนือ | ติด | ป่า | |||||
หา | นุชพบเสือสู้ | หว่างไม้รัง | ยาง | |||||
๏ | วัด | ข่ายกะที่ล้อม | จับ | เสือ | ||||
ไป | ครุบกัดนายเหลือ | แหล่ง | คู้ | |||||
บาง | แคบคับลำเรือ | ริม | ป่า | |||||
หา | ซากพบจึงรู้ | ว่าม้วยโคน | ยาง | |||||
๏ | จาก | สมรเสมอเรื่องร้าง | มัน | หยา | ||||
เพียง | พี่นุชเดียงสา | สู่ | ชู้ | |||||
หมาง | สมานสุรสุดา | ดาล | เหตุ | |||||
เพศ | ประพฤติราศรู้ | รศแจ้งกล | นาง | |||||
๏ | เรือ | โดนเรือขว้ำที่ | ตวง | เกลือ | ||||
ฟาก | พี่จอดคิดเจือ | เจ็บ | หล้ม | |||||
ขวาง | ลอยติดครึมเครือ | ทิว | ท่า | |||||
นา | เวศเวียนคือต้ม | แม่หว้ายวน | นาง | |||||
๏ | เรือ | น้องหลีกแม่ค้า | ฝืน | เกลือ | ||||
ฟาก | ฝั่งสวนทิศเหนือ | หนัก | หล้ม | |||||
ขวาง | ต้นกิ่งตาเสือ | ริม | ท่า | |||||
นา | แม่มาอย่าก้ม | ภักตร์ให้เลย | นาง | |||||
เรือ | ฟางตะพุ่นหญ้า | ปลา | เกลือ | |||||
ฟาก | ชเลอัดเฝือ | ฝั่ง | หล้ม | |||||
ขวาง | ทับแม่ลงเหลือ | หลาย | เท่า | |||||
นา | เนกเปรี้ยวหวานส้ม | รอดบ้างฤๅ | นาง |
กะทู้ยี่สิบโบราณแต่งไว้ | ||||||||||||
๏ | พี่ | พบ | รัก | ชู้ | ช่าง | วิงวอน | ||||||
เย้า | สวาดิ | ครวญ | คนึง | นอน | แนบน้อง | |||||||
เจ้า | คลาศ | ป่วน | ถึง | สมร | เสมอชีพ เรียมนา | |||||||
หลบ | ภักตร์ | อยู่ | นาง | ข้อง | คึ่งแค้นฤๅไฉน ฯ |
พระราชนิพนธ์ | ||||||||
๏ | เสีย | พ่อจักสู้โพ้น | จงภักดิ์ | |||||
ได้ | อื่นเกลือกบ่รัก | ลูกแก้ว | ||||||
ไว้ | ต่างฤไทยจัก | ษุพ่อ สงวนนา | ||||||
ดี | และร้ายตีแล้ว | ด่าเล้าโลมสอน ฯ | ||||||
พระเจ้าล้านช้างตอบพระราชนิพนธ์ | ||||||||
๏ | เสีย | พระบิตุเรศเจ้า | มาครอง | |||||
ได้ | แต่เดียวฤๅปอง | อื่นอ้าง | ||||||
ไว้ | เปนปิ่นเมืองสอง | เสมอชีพ | ||||||
ดี | เรกกรุงล้านช้าง | แต่นี้สมบูรณ์ ฯ | ||||||
ศรีปราชญ์ | ||||||||
๏ | จก | จักโกรธเคียดขึ้ง | หวงแหน | |||||
จี้ | จ่ำรำคาญแสน | บ่นบ้า | ||||||
รี้ | พลทั่วดินแดน | นอนแม่ ยังเลย | ||||||
ไร | ร่ำทุกเส้นหญ้า | บ่นให้ใครฟัง ฯ | ||||||
๏ | ทะ | เลแม้ว่าห้วย | เรียมฟัง | |||||
ลุ่ม | ว่าดอนเรียมหวัง | ว่าด้วย | ||||||
ปุ่ม | เปือกว่าปการัง | เรียมร่วม ความแม่ | ||||||
ปู | ว่าหอยแม้กล้วย | ว่ากล้ายเรียมตาม ฯ | ||||||
พญาตรังแต่งโคลงกะทู้ ๑๗ บทลงไว้ | ||||||||
๏ | หน้า | ชมสมรเอกอ้าง | อุดร ทวีปเอย | |||||
อ่อน | ระทวยทอดกร | กรีดเยื้อง | ||||||
ท่อน | ทองทิพยอับศร | เศกแม่ มาฤๅ | ||||||
จันทร | หมดเมฆเปลื้อง | เปลี่ยนไว้ภักตร์โฉม ฯ | ||||||
หน้า | น้องวางแว่นแม้น | เมียงฉาย | ||||||
ใย | ธุลีลอบกลาย | เกลื่อนกล้ำ | ||||||
ไข่ | มุกมาศเรือนสลาย | ลอดเนตร เรียมเอย | ||||||
ปอก | กลีบบัวเคียงก้ำ | กึ่งแก้มนางหมอง ฯ | ||||||
๏ | หน้า | พิศผิวภักตร์เจ้า | เจิมอยุทธ เยศแฮ | |||||
ใย | ละอองโกมุท | เมื่อแย้ม | ||||||
ไข่ | หงษ์กรเวกครุธ | เพลิงลวก แล้วเอย | ||||||
ปอก | ไป่ปานนวลแก้ม | ก่องเนื้องามสลวย ฯ | ||||||
๏ | คุก | คำฮืดฮื้อพี่ | หึงหวง ใดฤๅ | |||||
คัก | ค่อยพจนาพวง | ภู่ฟ้า | ||||||
กุก | เคาะนุชใดปวง | มาแม่ | ||||||
กัก | แต่กันใจคว้า | พี่ไว้ชมเดียว ฯ | ||||||
๏ | ทุ | รนอุระร้อน | ลำเค็ญ แม่เอย | |||||
สุ | ริยาพลบเรียมเห็น | แต่ห้อง | ||||||
มุ | เมิลมุ่งแลเย็น | ใจวาก แล้วแฮ | ||||||
ดุ | ริยางค์เยือกเสียงฆ้อง | ค่ำแล้วเรียมครวญ | ||||||
๏ | ทุ | เรศถิ่นแล่นก้าว | ขัดลม | |||||
กัง | กระแทกเกาะจม | จ่อมม้วย | ||||||
มัง | กรหมู่ปลาระดม | ฟัดกัด กินแฮ | ||||||
กง | ก็หลุดลอยด้วย | รอดด้วยสัดจอง ฯ | ||||||
๏ | ดู | รศรีสวัสดิเจ้า | จำเริญ ใจเอย | |||||
งาม | เงื่อนจันทรเดิน | เด่นฟ้า | ||||||
ขาม | ไยนุชเร็วเชิญ | มาแม่ ราแม่ | ||||||
คม | คู่นิลเนตรถ้า | เนตรน้องคมงาม ฯ | ||||||
๏ | ดู | รดวงสมรเพ่งเพี้ยง | เพ็ญจันทร์ แจ่มแฮ | |||||
งาม | ศศิธรสรรค์ | ส่งส้อง | ||||||
ขาม | โฉมแข่งทิพยวรร | โณภาษ ราแม่ | ||||||
คม | คู่นิลเนตรน้อง | หนึ่งฟ้าคนองสาย ฯ | ||||||
๏ | ดู | นางบรเมศไท้ | ทัดจันทร์ ก็ดี | |||||
งาม | สุเรนทรสรวงสรรค์ | สี่หน้า | ||||||
ขาม | องค์อรเอววัล | เวียนวาด รูปเอย | ||||||
คม | สิบหกห้องฟ้า | ฝากไว้ในสมร ฯ | ||||||
๏ | ดู | ในนัคเรศสิ้น | สนมนาง แล้วเจ้า | |||||
งาม | ระหงทรงบาง | แบบนั้น | ||||||
ขาม | ขามแต่ในปราง | ประเทียบ ทิพย์เอย | ||||||
คม | ประเห็นหกชั้น | เช่นน้องสุดหา ฯ | ||||||
๏ | ดู | เกษียรวาเรศเวิ้ง | วาริน | |||||
งาม | นารถนิทราสินธุ์ | แท่นน้ำ | ||||||
ขาม | จอมจักรปาณินทร์ | นอนแนบ อรเอย | ||||||
คม | พระกรกอดก้ำ | กึ่งแก้วเรียมถนอม | ||||||
๏ | ดู | รโฉมสมรแม่เนื้อ | สองสี | |||||
งาม | ตระแน่วนาภี | พี่ดิ้น | ||||||
ขาม | รักรศมาลี | ลาพโลก ควรฤๅ | ||||||
คม | จะปานปากริ้น | ร่อยช้ำชายขนง ฯ | ||||||
๏ | ดู | รุดูระเหง้า | สุดา เจียวแม่ | |||||
งาม | ระหว่างเวลา | ชุ่มชื้น | ||||||
ขาม | พางทิพยรัศา | สังวาศ นางเอย | ||||||
คม | รักรศเรียมอื้น | โอษฐน้อมความถนอม ฯ | ||||||
๏ | ถ | นัดแล้วพี่จึ่งแจ้ง | ความสมร แม่นา | |||||
ไหล | เลื่อนกลใบบอน | หยาดน้ำ | ||||||
ไถ | หักเหตุโคคอน | แอกวิ่ง นางเอย | ||||||
เลน | จะพาเจ้าคล้ำ | เพื่อพื้นดินสวน ฯ | ||||||
๏ | ถ | วิลวันเรียมเริ่มซ้อม | คำนง แน่งเอย | |||||
ไหล | เลื่อนจิตรงวยงง | ง่วงน้อง | ||||||
ไถ | เถียงว่างอนธง | รถราช นาแม่ | ||||||
เลน | ว่าทรายไป่ต้อง | ต่อค้านคำโฉม ฯ | ||||||
๏ | ถ | ลำลงในท้องท่า | วังวน | |||||
ไหล | ฟัดคุ้งแถกตน | เสือกหว้าย | ||||||
ไถ | โคลนอยู่จวบจน | เย็นมิ่ง กูเอย | ||||||
เลน | จะฝั่งพี่ย้าย | ย่างเท้าฤๅไหว ฯ | ||||||
๏ | ถ | เมิลโคแรกทุ่งน้ำ | นองพะ | |||||
ไหล | พัดคันนาหวะ | แหวกหวิ้น | ||||||
ไถ | ตกจากมือพระ | พลเทพ ท่านแฮ | ||||||
เลน | ลื่นล้มด่าวดิ้น | ที่ท้องนาขวัญ |
กาพย์เห่เรือ | |||
โคลง | |||
๏ | เสนาะสนั่นพิณพาทย์ก้อง | กาหล | |
เพียงสมุทคลั่งวน | คลื่นคลุ้ม | ||
สอดส่ายภักตรายล | เยาวรูป | ||
เห็นแต่เรือรายกลุ้ม | เกลื่อนหน้าพลพาย ฯ | ||
กาพย์ | |||
๏ | กาหลดนตรีก้อง | กลองโยนร้องซ้องแตรงอน | |
ปายเสียงสำเนียงสมร | ขับกล่อมพี่ที่ไสยา | ||
๏ | โดยเสด็จเด็ดดวงสวาดิ | แรมนิราศคลาศภักตรา | |
ปานนี้แก้วพี่เอา | นอนฤๅนั่งตั้งตาคอย | ||
๏ | อยู่เดียวเปลี่ยวใจเศร้า | คิดถึงเจ้าเปล่าใจถอย | |
เสียดายวายรักร้อย | ชั่งเรียมเอยไม่เคยไกล ฯ | ||
โคลง | |||
๏ | งามงอนกิ่งกาบแก้ว | แกมศรี | |
เลื่อนชลาลอยลี | ลาศคล้อย | ||
เฉกโฉมมิ่งสัตรี | ตรูเนตร เรียมเอย | ||
งอนชำเลืองคมช้อย | เนตรให้เรียมสงวน ฯ | ||
กาพย์ | |||
๏ | งามพริ้งกิ่งแก้วสบัด | พลพายซัดกวัดกรกราย | |
ดั่งกรช้อนกอดสาย | สุดรุกแนบแอบอิงองค์ | ||
๏ | เจ็บจากพรากเจ็บจิตร | เพียงปืนพิศม์ติดทรวงลง | |
ยาใดใครจักจง | ไม่ยาเท่าเจ้ายาใจ | ||
๏ | โฉมแกล้งแปลงรูปมา | แก่ตาพี้นี้ฤๅไฉน | |
วันหนึ่งพึ่งจากไป | ไกลนุชน้อยร้อยปีตรอม | ||
๏ | ร้อนแรงแสงสุริยา | ไฟไหม้ป่าหญ้าฟางลอม | |
ไม่ร้อนถอนใจผอม | เพียงจากเจ้าเฝ้าอาดูร ฯ | ||
โคลง | |||
๏ | เห็นหงษ์นาเวศฟ้อน | ฟองสินธุ์ | |
งามดั่งหงษ์มุจลินท์ | แหวกหว้าย | ||
ลำทองท่องวาริน | รวนเห่ | ||
ดูดำเนินหงษ์คล้าย | แม่คล้ายหงษ์จร ฯ | ||
กาพย์ | |||
๏ | เห็นหงษ์ส่งภู่แก้ว | แกมมาศแววแพร้วไพรทอง | |
เหมือนดวงพวงกลิ่นกรอง | น้องร้อยเรียงเคียงแนบเขนย | ||
๏ | ยามนอนจักวอนใคร | เอามาไลยให้ชูเชย | |
นวลเจ้าคู่เคล้าเอย | เคยเย้ยเล่นเปนที่สรวล | ||
๏ | ร้อยหน้าพันหน้าสนุก | หน้าพี่ทุกข์ฉุกใจครวญ | |
ท่านศุขปลุกสำรวล | เรียมชวนใจให้โศกศัลย์ | ||
๏ | แม้ว่ามาด้วยพี่ | จะริกรี่ซี้รำพรรณ | |
น้อยจิตรคิดไม่ทัน | ละขวัญไว้ไม่ชวนมา ฯ | ||
โคลง | |||
๏ | เรือครุธคือครุธอุ้ม | โอบองค์ | |
โฉมนาฎกากีหลง | เล่ห์ชู้ | ||
ยิ่งคิดยิ่งพิศวง | ถึงเสน่ห์ | ||
เกรงจะลอบให้ผู้ | อื่นนั้นเชยโฉม ฯ | ||
กาพย์ | |||
๏ | เห็นครุธยุดนาคคั้น | นาคีฝั้นพันปลายกร | |
เรียมแอบแนบนวลนอน | กรกระหวัดรัดรึงนาง | ||
๏ | แลเล็บเจ็บครุธยุด | เล่ห์เล็บนุชสุดคมบาง | |
เจ็บเล็บเจ็บฤๅคราง | เจ็บพี่ร้างนางเหลือทน | ||
๏ | ทุกครั้งคั่งทรวงแค้น | ไม่หนักแน่นแสนเจ็บจน | |
เชยชื่นอื่นร้อยคน | ไม่เทียมเท่าเจ้าดวงใจ | ||
๏ | ร้อยชั่งชั่งความรัก | ที่สุดหนักหนักสิ่งใด | |
แผ่นภพจบแดนไตร | เห็นไม่หนักเท่ารักนวล ฯ | ||
โคลง | |||
๏ | สมรรถไชยสรมุขล้ำ | ลำทรง | |
ศรีพิมานมาศผจง | แจ่มน้ำ | ||
เหมือนนวลภักตร์นุชส่ง | ผิวผ่อง | ||
วันเมื่อจากชายน้ำ | ชอกด้วยกรรแสง ฯ | ||
กาพย์ | |||
๏ | ธงชานปลายแกว่งกวัด | โบกสบัดนัดโยธี | |
เหมือนกรอรนารี | เจ้าพัดพี่ที่ไสยา | ||
๏ | คันธงตรงแน่แน่ว | ก็เห็นแล้วแก้วพี่อา | |
คำมั่นอันสัญญา | ถ้าคงคำจะขำคม | ||
๏ | เสียดายหมายโกเมศ | ประเวซไว้ให้แรมสม | |
ภมรจะว่อนชม | ฤๅจมน้ำอยู่รำไร | ||
๏ | รับขวัญพลันสั่งซ้ำ | ทุกถ้ำท่าชลาไหล | |
แม้นขวัญนั้นตกใจ | ให้รับขวัญเจ้าพลันคืน ฯ | ||
โคลง | |||
๏ | อนงค์ลำประพาศเพี้ยง | สาวสวรรค์ | |
แลนาฎลืมคืดขวัญ | เนตรน้อง | ||
คิดเจ้าพี่ลืมผัน | พิศนาฎ | ||
งามบ่แปลกเปลี่ยนต้อง | แห่งห้ารศเกษม ฯ | ||
กาพย์ | |||
๏ | อนงค์ทรงประพาศ | ห่มเจียรบาดตาดปักทอง | |
นุ่งเกี้ยวเขียวแสดตอง | แต่งต้องสีที่ม่ายเมียง | ||
๏ | นุ่งยกทองท้องแย่ง | สอดสีแดงแกล้งบงเฉียง | |
ริ้วหัศวรีเรียง | เคียงเขมราฐตาดเงินยวง | ||
๏ | เพ็ชรยอดสอดประดับ | แสงระยับรับรุ่งร่วง | |
นพรัตน์จัดเจิมดวง | รังแตนพร้อยย้อยพรายพราย | ||
แหวนงูชูมรกฎ | งามที่พตชดเกล็ดขจาย | ||
เขียววับจับสีกาย | สายเขียวพลอยก้อยนางทรง ฯ | ||
โคลง | |||
๏ | ถึงที่ประทับไท้ | ธารฉนวน | |
เสด็จจากนาวาขบวน | พยู่หฺน้ำ | ||
พระปิ่นมกุฎควร | เฉลิมบาท | ||
ทรงพระยศยิ่งล้ำ | เลิศด้วยคุณธรรม ฯ |
ชื่อว่ากะทู้เสือซ่อนเล็บ | |||||
๏ | คำ | โคลงเหมาะบทสี่ดี | ให้ | ||
หม่อม | อ่านสารศรีเสนาะแต่ง | ดู เอกโท | |||
พร้อม | ไพถ้วนถี่กล่าวราว | รู้ | |||
เพราะ | พรั่งทังพินธุได้ | เรื่อง ฯ | |||
๏ | โก | สินทรบรเมศไท้ | ทัดจันทร์ | ||
วา | ยุพรุณรังสรรค์ | แจ่มเจ้า | |||
ปา | นี้อมรคัล | ยเมศ กูเอย | |||
เปิด | บัญชรให้เต้า | ยาตรฟ้ามาดิน ฯ | |||
๏ | ขัด | ลงในท้องท่า | วังวน | ||
ช้อน | เร่งกางขาคน | เร่งเน้น | |||
ซ้อน | สบสลิดปน | ปลาช่อน กูเอย | |||
ปลา | ตื่นวังขังเต้น | ตอบต้องปลาเอง ฯ |