พระราชบัญญัติเพิ่มเติมกฎหมายลักษณะอาญา พระพุทธศักราช 2468

by พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระราชบัญญัติเพิ่มเติมกฎหมายลักษณอาญา

พระพุทธศักราช ๒๔๖๘

---

มีรับสั่งสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ กรมหลวงสุโขทัยธรรมราชา ซึ่งได้ทรงรับรัชทายาทสำเร็จราชการแผ่นดิน ให้ประกาศจงทราบทั่วกันว่า

เมื่อได้ออกประกาศประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๑, ๒ และ ๓ แล้ว ทรงพระราชดำริห์เห็นจำเป็นให้มีบทลงโทษเปนอาญาในการกระทำผิดต่อบทบัญญัติบางข้อแห่งกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และรวมเข้าไว้ในกฎหมายลักษณอาญาเปนแห่งเดียวกัน

จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราบทบัญญัติทั้งหลายที่จะกล่าวต่อไปนี้ขึ้น และรวมเข้าเปนส่วนหนึ่งแห่งกฎหมายลักษณอาญา และให้ใช้บทบัญญัติทั้งหลายนี้เปนกฎหมายตั้งแต่วันที่ ๑ มกราคม พระพุทธศักราช ๒๔๖๘ เปนต้นไป

ส่วนที่ ๑๑

ความผิดอันเกี่ยวแก่ห้างหุ้นส่วน

บริษัท สมาคม และมูลนิธิ

---

มาตรา๓๔๑ผู้ใดโฆษนาหนังสือชี้ชวน หนังสือบอกกล่าวป่าวร้อง ฤๅหนังสืออย่างอื่นในการชวนให้เข้าซื้อหุ้นของบริษัทจำกัดก่อนได้จดทะเบียนหนังสือบริคณสนธิ ท่านว่า มีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินหกพันบาท

มาตรา๓๔๒ผู้ใดโฆษนาหนังสือชี้ชวน หนังสือบอกกล่าวป่าวร้อง ฤๅหนังสืออย่างอื่นในการชวนให้เข้าซื้อหุ้นของบริษัทจำกัดก่อนได้จดทะเบียนบริษัทนั้น ท่านว่า มีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินหกพันบาท

มาตรา๓๔๓ผู้ใดโฆษนาหนังสือชี้ชวน หนังสือบอกกล่าวป่าวร้อง ฤๅหนังสืออย่างอื่นในการชวนให้เข้าชื่อซื้อหุ้นฤๅหุ้นกู้ โดยฝ่าฝืนขัดบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งพาณิชย์ข้อใดข้อหนึ่งในมาตรา ๑๑๐๑, ๑๑๐๓, ๑๒๒๓ ฤๅ ๑๒๓๓ ท่านว่า มีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินบาท

มาตรา๓๔๔ผู้ใดเปนกรรมการ ผู้จัดการ ผู้ถือหุ้น ฤๅสมาชิกในห้างหุ้นส่วนก็ดี บริษัทจำกัดก็ดี สมาคมฤๅมูลนิธิก็ดีด้วยเจตนาจะฉ้อโกง และบังอาจทำลาย เปลี่ยนแปลง ตัดทอน ฤๅปลอมสมุดหนังสือ เอกสาร ฤๅหลักประกันอันมีค่า ของห้างหุ้นส่วน บริษัทจำกัด สมาคม ฤๅมูลนิธินั้นก็ดี ฤๅลงข้อความเท็จ ฤๅละเลยไม่ลงข้อความสำคัญในสมุดบาญชีฤๅเอกสารอย่างอื่นด้วยตนเอง ฤๅเอออวยไปด้วยในการกระทำฤๅละเลยเช่นนั้นก็ดี ท่านว่า มีความผิด ต้องรวางโทษจำคุกไม่เกินเจ็ดปี ฤๅปรับไม่เกินห้าพันบาท ฤๅทั้งจำและปรับทั้งสองสฐาน

มาตรา๓๔๕ผู้ใดแสดงไขข่าวแพร่หลายฤๅโฆษณาด้วยตนเองก็ดี ฤๅยังผู้อื่นให้แสดงไขข่าวแพร่หลายฤๅโฆษณาก็ดี ซึ่งข้อแถลงความใดเปนลายลักษณอักษรฤๅบาญชีอันตนรู้ว่า เปนเท็จในข้อความอันเปนสาระสำคัญอย่างใดอย่างหนึ่ง ด้วยเจตนาจะลวงฤๅฉ้อสมาชิก ผู้ถือหุ้น ฤๅเจ้าหนี้ของห้างหุ้นส่วนฤๅบริษัทจำกัดก็ดี ฤๅด้วยเจตนาจะจูงใจให้บุคคลใดเข้าเปนหุ้นส่วนฤๅผู้ถือหุ้น ฤๅให้มอบหมายฤๅทดรองทรัพย์สินอย่างใดให้แก่ห้างหุ้นส่วนฤๅบริษัทจำกัด ฤๅให้เข้ารับประกันอย่างหนึ่งอย่างใดเพื่อประโยชน์ของห้างหุ้นส่วนฤๅบริษัทจำกัดก็ดี ท่านว่า มีความผิด ต้องรวางโทษจำคุกไม่เกินสามปี ฤๅปรับไม่เกินสามพันบาท ฤๅทั้งจำและปรับทั้งสองสฐาน

มาตรา๓๔๖ผู้ใดประกอบการค้าฤๅทำกิจการค้าขาย ใช้ชื่อฤๅญี่ห้อซึ่งมีคำว่า “จำกัด” อยู่ข้างท้าย โดยมิได้ตั้งขึ้นเปนบริษัทจำกัดโดยชอบไซร้ ท่านว่า มีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินห้าร้อยบาท

มาตรา๓๔๗ถ้าบริษัทจำกัดใดละเลยไม่ลงคำว่า “จำกัด” ไว้ที่ปลายชื่อในดวงตรา ป้ายญี่ห้อ หนังสือบอกกล่าวป่าวร้อง จดหมาย ใบแจ้งความ ฤๅเอกสารอย่างอื่นของบริษัท ท่านว่า บริษัทนั้นมีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินห้าร้อยบาท

มาตรา๓๔๘ถ้าบริษัทจำกัดใดละเลยไม่ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ข้อใดข้อหนึ่งในมาตรา ๑๑๓๘ ว่าด้วยสมุดทะเบียนผู้ถือหุ้น ท่านว่า บริษัทนั้นมีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินวันละยี่สิบบาทเรียงรายวันไปตลอดเวลาที่ยังทำขาดตกบกพร่อง

มาตรา๓๔๙ถ้าบริษัทจำกัดใดละเลยไม่ปฏิบัติการภายในเวลาอันควรให้ต้องตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ข้อใดข้อหนึ่งในมาตรา ๑๑๔๖, ๑๒๒๘, ๑๒๓๙ ฤๅ ๑๒๔๑ ว่าด้วยการจดทะเบียน ท่านว่า บริษัทนั้นมีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินวันละยี่สิบบาทเรียงรายวันไปตลอดเวลาที่ยังทำขาดตกบกพร่อง

มาตรา๓๕๐ถ้าบริษัทจำกัดใดละเลยไม่ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ข้อใดข้อหนึ่งในมาตรา ๑๑๑๖ ว่าด้วยการจำหน่ายสำเนาหนังสือบริคณสนธิ และข้อบังคับก็ดี มาตรา ๑๑๙๙ วรรคต้น ว่าด้วยการจำนวนสำเนาบาญชีงบดุลก็ดี มาตรา ๑๑๓๙ ว่าด้วยสมุดทะเบียนและบาญชีรายชื่อผู้ถือหุ้นประจำปีก็ดี ฤๅมาตรา ๑๑๔๙ ว่าด้วยการแสดงจำนวนต้นทุนของบริษัทจำกัดในเอกสารต่าง ๆ ของบริษัทก็ดี ท่านว่า บริษัทนั้นมีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินห้าสิบบาท

มาตรา๓๕๑ถ้าบริษัทจำกัดใดจัดซื้อหาหุ้นของตนเอง ฤๅรับจำนำหุ้นนั้นไว้โดยฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๑๔๓ ก็ดี ฤๅละเลยไม่ปฏิบัติตามบทบัญญัติมาตรา ๑๑๒๕ ว่าด้วยหุ้นซึ่งต้องริบก็ดี ท่านว่า บริษัทนั้นมีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินสิบบาทเรียงทุก ๆ หุ้นที่ได้รับซื้อหา เก็บรักษาไว้ ฤๅขายไปโดยมิชอบนั้น

มาตรา๓๕๒ถ้าบริษัทจำกัดใดดำเนิรกิจการไปโดยมิได้ปฏิบัติให้ต้องตามความประสงค์แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๑๔๘ ว่าด้วยบอกทะเบียนสำนักงาร ท่านว่า บริษัทนั้นมีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินวันละยี่สิบบาทเรียงรายวันไปตลอดเวลาที่ยังคงดำเนิรกิจการอยู่เช่นนั้น

มาตรา๓๕๓ในกรณีที่กล่าวมาในหกมาตราก่อนนั้น ถ้าความผิดนั้นเกิดแต่กรรมการฤๅผู้จัดการของบริษัทคนใดคนหนึ่ง ท่านว่า กรรมการฤๅผู้จัดการคนนั้นมีความผิด ต้องรับโทษตามที่กำหนดไว้ในมาตรานั้น ๆ เฉภาะตนอีกโสดหนึ่งด้วย

มาตรา๓๕๔ถ้าใบสำคัญหุ้นฤๅใบสำคัญหุ้นกู้ชนิดที่ออกให้แก่ผู้ถือได้ออกไปโดยฝ่าฝืนขืนขัดบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๑๓๔ ฤๅ ๑๒๓๔ ท่านว่า กรรมการทุกคนซึ่งลงชื่อใบสำคัญนั้น ๆ มีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินคนละพันบาท

มาตรา๓๕๕ถ้าการประชุมอย่างใด ๆ อันบังคับไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๑๗๑ ฤๅ ๑๑๗๓ มิได้เรียกประชุมกัน ท่านว่า กรรมการของบริษัททุกคนซึ่งต้องรับผิดชอบในการขดตกบกพร่องนี้มีความผิด ต้องรวางโทษปรับคนหนึ่งไม่เกินวันละห้าสิบบาทเรียงรายวันไปตลอดเวลาที่ยังคงขาดตกบกพร่อง

มาตรา๓๕๖ถ้าเงินปันผลฤๅดอกเบี้ยได้จ่ายออกไปโดยฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๒๐๑ ฤๅ ๑๒๐๒ ท่านว่า กรรมการของบริษัททุกคนซึ่งต้องรับผิดชอบในการจ่ายเงินนั้นมีความผิด ต้องรวางโทษจำคุกไม่เกินปีหนึ่ง ฤๅปรับไม่เกินสองพันบาท ฤๅทั้งจำและปรับทั้งสองสฐาน

มาตรา๓๕๗ถ้าทำการขาดตกบกพร่องในอันจะปฏิบัติการให้ต้องตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ข้อใดข้อหนึ่งในมาตรา ๑๑๕๗ ว่าด้วยจดทะเบียนการตั้งกรรมการขึ้นใหม่ก็ดี มาตรา ๑๑๙๖, ๑๑๙๗ ฤๅ ๑๑๙๙ วรรคสอง ว่าด้วยบาญชีงบดุลก็ดี ฤๅมาตรา ๑๒๐๗ ว่าด้วยรายงานการประชุมและข้อมติก็ดี ท่านว่า กรรมการของบริษัททุกคนซึ่งต้องรับผิดชอบในการขาดตกบกพร่องนั้นมีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินคนละพันบาท

มาตรา๓๕๘ถ้าออกหุ้นกู้โดยอาการอันฝ่าฝืนต่อบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๒๒๙, ๑๒๓๐ ฤๅ ๑๒๓๒ ท่านว่า กรรมการของบริษัททุกคนซึ่งต้องรับผิดชอบในการออกหุ้นนั้นมีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินคนละพันบาท

มาตรา๓๕๙ถ้ามิได้ลงประกาศโฆษนาดังบังคับไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๒๕๓ ภายในเวลาอันควร ท่านว่า ผู้ชำระบาญชีทุกคนมีความผิด ต้องรวางโทษปรับคนหนึ่งไม่เกินวันละสิบบาทเรียงรายวันไปตลอดเวลาที่ยังทำการขาดตกบกพร่อง

มาตรา๓๖๐ถ้าทำการขาดตกบกพร่องในอันที่จะปฏิบัติการภายในเวลาอันควรให้ต้องตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ข้อใดข้อหนึ่งในมาตรา ๑๒๕๔, ๑๒๕๘ ฤๅ ๑๒๗๐ ว่าด้วยการจดทะเบียนนั้น ท่านว่า ผู้ชำระบาญชีทุกคนมีความผิด ต้องรวางโทษปรับคนหนึ่งไม่เกินวันละห้าบาทเรียงรายวันไปตลอดเวลาที่ยังทำการขาดตกบกพร่อง

มาตรา๓๖๑ถ้ารายงานอันบังคับไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๒๖๗ นั้น มิได้ยื่นยังหอทะเบียนภายในเวลาอันควร ท่านว่า ผู้ชำระบาญชีทุกคนมีความผิด ต้องรวางโทษปรับคนหนึ่งไม่เกินวันละห้าบาทเรียงรายวันไปตลอดเวลาที่ยังคงทำการขาดตกบกพร่อง

มาตรา๓๖๒ถ้าในรวางชำระบาญชีการประชุมใดอันบังคับไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณชย์ มาตรา ๑๑๗๓ ฤๅ ๑๒๖๘ นั้น มิได้เรียกให้ประชุมกัน ท่านว่า ผู้ชำระบาญชีทุกคนมีความผิด ต้องรวางโทษปรับคนหนึ่งไม่เกินวันละยี่สิบบาทเรียงรายวันไปตลอดเวลาที่ยังทำการขาดตกบกพร่อง

มาตรา๓๖๓กรรมการฤๅผู้ชำระบาญชีคนใดซึ่งพิศูจน์ได้ว่า ตนได้โต้แย้งคัดค้านต่อการที่กระทำลงฤๅการที่กระทำขาดตกบกพร่องดังกล่าวมาในมาตรา ๓๕๕ ถึง ๓๖๒ นั้นแล้ว ท่านว่า กรรมการฤๅผู้ชำระบาญชีคนนั้นหามีโทษตามที่กำหนดไว้ในมาตรานั้น ๆ ไม่

มาตรา๓๖๔กรรมการฤๅผู้ชำระบาญชีทุกคน เมื่อปฏิบัติการตามน่าที่ หากกระทำการโดยทุจริตให้เปนที่เสื่อมเสียประโยชน์ของบริษัท ท่านว่า มีความผิด ต้องรวางโทษปรับคนหนึ่งไม่เกินสามพันบาท

มาตรา๓๖๕ในการสอบบาญชีห้างหุ้นส่วน บริษัทจำกัด สมาคม ฤๅมูลนิธินั้น ผู้สอบบาญชีคนใดจงใจทำรายงานเท็จก็ดี ฤๅรู้แล้วยังขืนรับรองบาญชีงบดุลฤๅบาญชีอย่างอื่นฝ่าฝืนความจริงว่าถูกต้องก็ดี ท่านว่า มีความผิด ต้องรวางโทษจำคุกไม่เกินปีหนึ่ง ฤๅปรับไม่เกินสองพันบาท ฤๅทั้งจำและปรับทั้งสองสฐาน

มาตรา๓๖๖สมาคมใดทำการขาดตกบกพร่องในอันจะปฏิบัติการภายในเวลาอันควรให้ต้องตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๒๘๓ ฤๅ ๑๒๘๔ ว่าด้วยการจดทะเบียน ท่านว่า สมาคมนั้นมีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินวันละห้าบาทเรียงรายวันไปตลอดเวลาที่ยังคงทำการขาดตกบกพร่อง

มาตรา๓๖๗ผู้ใดเปนสมาชิกของสมาคมซึ่งตนรู้อยู่ว่า ยังมิได้จดทะเบียนตามกฎหมาย ท่านว่า ผู้นั้นมีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินร้อยบาท

บุคคลผู้ได้รับมอบหมายให้จัดการงารของสมาคมซึ่งมิได้จดทะเบียนตามกฎหมายนั้น ท่านว่า มีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินห้าร้อยบาท

มาตรา๓๖๘ผู้ใดยังขืนเปนสมาชิกของสมาคมอยู่ ทั้งที่ตนรู้ว่า สมาคมนั้นได้เลิกกันแล้วโดยคำสั่งศาล ท่านว่า ผู้นั้นมีความผิด ต้องรวางโทษจำคุกไม่เกินหกเดือน ฤๅปรับไม่เกินพันบาท ฤๅทั้งจำและปรับทั้งสองสฐาน

ผู้ใดยังขืนเปนผู้จัดการของสมาคมเช่นนั้นอีกต่อไป ท่านว่า ผู้นั้นมีความผิด ต้องรวางโทษจำคุกไม่เกินปีหนึ่ง ฤๅปรับไม่เกินสองพันบาท ฤๅทั้งจำและปรับทั้งสองสฐาน

มาตรา๓๖๙ผู้ใดเปนผู้จัดการมูลนิธิอันได้รับอำนาจจากรัฐบาล ละเลยไม่ปฏิบัติตามบทบัญญัติตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๙๔ ว่าด้วยการบอกกล่าวความสุดสิ้นลงแห่งมูลนิธินั้น ท่านว่า ผู้นั้นมทีความผิด ต้องรวางโทษปรับไม่เกินวันละห้าสิบบาทเรียงรายวันไปตลอดเวลาที่ยังคงทำการขาดตกบกพร่อง

มาตรา๓๗๐ผู้ใดเปนผู้ชำระบาญชีสมาคมฤๅมูลนิธิ มีความผิดอย่างใดอย่างหนึ่งดังกล่าวมาในมาตรา ๓๕๙ ถึง ๓๖๒ และมาตรา ๓๖๔ ท่านว่า ผู้นั้นมีความผิด ต้องรวางโทษดังกำหนดไว้ในมาตรานั้น ๆ

ในกรณีเช่นนี้ ท่านให้นำบทมาตรา ๓๖๓ มาใช้บังคับด้วย

ประกาศมาณวันที่ ๒๑ ธันวาคม พระพุทธศักราช ๒๔๖๘ เปนปีที่ ๑ ในรัชกาลปัตยุบันนี้

บรรณานุกรม

• "พระราชบัญญัติเพิ่มเติมกฎหมายลักษณะอาญา พระพุทธศักราช 2468". (2468, 21 ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 42, ตอน 0 ก. หน้า 233–243.