เมืองปักส์ไต้ตั้งแต่เมืองกำเนิดนพคุน เมืองปทิว เมืองชุมพร เมืองหลังสวน เมืองไชยา ลงไปจนถึงเมืองกาญจนดิถ ทางเมืองฝ่ายตะวันตกก็เกิดที่เมืองตะกั่วทุ่ง เมืองตะกั่วป่า เมืองคิรีรัตนนิคม และเมืองถลาง ก็แต่ธัมดาของการตั้งอั้งยี่เหมาะแต่ฉเพาะกับจีน เพราะเปนชาวต่างประเทสมาหากินหยู่ต่างด้าว จึงรวมเปนพวกเพื่อป้องกันตัวมิไห้พวกชาวเมืองข่มเหง หย่างหนึ่ง เพราะพวกจีนมาหากินด้วยเปนกัมกรอาสัยเลี้ยงชีพแต่ด้วยค่าจ้างที่ได้จากค่าแรงงาน จึงรวมกันเปนพวกเพื่อจะมิไห้แย่งงานกันทำ และมิไห้ผู้จ้างเอาเปรียบลดค่าจ้างโดยอุบายต่าง ๆ ตลอดจนสงเคราะห์กันไนเวลาต้องตกยาก พวกจีนชั้นเลวจึงเห็นว่า เปนประโยชน์แก่ตนที่จะเข้าเปนอั้งยี่ แต่ไทยเปนชาวเมืองนั้นเอง ต่างมีถิ่นถานทำการงานหาเลี้ยงชีพได้โดยอิสระลำพังตน ไม่มีกรนีที่ต้องเกรงภัยเหมือนหย่างพวกจีนกัมกร การที่ตั้งอั้งยี่เปนแต่พวกคนพาลที่เปนหัวหน้าประสงค์ลวงเอาเงินค่าทำเนียม โดยอ้างว่า ถ้าเข้าเปนอั้งยี่จะเปนประโยชน์แก่ตนหย่างนั้น ๆ ครั้นรวมกันตั้งเปนอั้งยี่ ไม่มีกรนีอันเปนกิจการของสมาคมหย่างพวกจีน พวกหัวโจกก็ชักชวนไห้พวกอั้งยี่แสวงหาผลประโยชน์ด้วยทำเงินแดงบ้าง ด้วยคุมกันเที่ยวปล้นสดมชาวบ้านเอาทรัพย์สินบ้าง พวกงี่หินหัวควายมีขึ้นที่ไหน พวกชาวเมืองก็ได้ความเดือดร้อนเช่นเดียวกับเกิดโจรผู้ร้ายชุกชุม แต่การปราบปรามก็ไม่ยาก เพราะมีแต่แห่งละเล็กละน้อย ชาวเมืองก็พากันเกลียดชังพวกงี่หินหัวควาย คอยช่วยรัถบาลหยู่ทุก
