หน้า:ประชุมกฎหมายประจำศก (๐๗) - ๒๔๗๘.pdf/192

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๗๔

การที่ปรากฎว่า ไม่รู้เท่านั้น ก็จะเปนทางที่จะให้คนลาม ๆ ต่าง ๆ เดินทางนั้นมาลุยลายพระราชถานต่อไปในภายน่า จึ่งประกาศมาขอให้ผู้มีปัญญาตริตรองดู ๚ะ

แต่ความสามัญในโรงศาลในกรุงแลหัวเมืองทั้งปวงให้ตระลาการพิจารณาสังเกตตระกูลหญิงตระกูลชายแลเปรียบเทียบให้คล้ายกับกระแสพระราชดำริห์นี้ ก็ซึ่งถือลัทธิว่า ชายถูกต้องหญิงแล้วก็ชื่อว่าเปนเมียนั้น ใช่ไม่ได้ ให้บังคับตามใจมัคในตระกูลหญิงที่ต่ำ แลตามใจบิดามารดาญาติพี่น้องของหญิงในตระกูลที่สูงศักดิ์ตามบังคับนี้เถิด ๚ะ

วิศัยคนตระกูลต่ำมีแต่คิดจะหาเงินหาทอง ย่อมข่มขืนบุตรหลายของตัวแล้วเอาไปขายเอาไปให้ให้ไปต้องทนยากอยู่ในที่ ๆ ตัวจะได้เงินได้ทองมาก แต่บุตรไม่ควรที่จะต้องยาก เพราะบิดามารดาจึ่งต้องตัดสินให้ตามใจบุตรสมัค ประการหนึ่ง หญิงก็ไม่ควรจะสึกหรอมากไปหลายแห่งในตระกูลต่ำ ถ้าตัดสินให้เปนของบิดามารดาแล้ว ก็จะทำให้สึกหรอมากไป ดังเช่นเปนในความฎิกาสองเรื่องนี้ ก็ในตระกูลสูงโดยว่า หญิงพลัดไปสึกหรอในสถานที่ต่ำ เปนที่อับอายขายหน้าแก่ญาติพี่น้อง ก็เมื่อคืนมาให้ญาติพี่น้อง ถึงไปต้องสึกหรอเปนสองซ้ำสามซ้ำ ญาติพี่น้องทั้งปวงคงจะไม่ยอมให้ไปสึกหรอในตระกูลต่ำ โดยจะต้องสึกหรอ เขาคงจะให้ไปสึกหรอในที่มีศักดิ์สุง เปนที่ยำเยงเกรงกลัวของคนเปนอันมาก จนคนทั้งปวงเกรงใจไม่ออกปากพูดถึงความเรื่องนั้นได้ ก็เปนอันแก้อายให้หายไปโดยลำดับ เพราะจะทำคนทั้งหลายให้ลืมความนั้นเสีย ๚ะ