หน้า:ประชุมกฎหมายประจำศก (๐๘) - ๒๔๗๘.pdf/12

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

ตามศักดินาเปนแม่นย่ำก็ไม่ได้ เพราะผู้มีศักดินาสูงลางจำพวกก็เปนแต่ผู้ดีชั้นเดียว เมื่อมาข้องมาเกี่ยวกับผู้มีบันดาศักดิ์สืบตระกูลมาหลายชั่วแผ่นดิน ก็จะต้องรู้ว่า ผู้มีบันดาศักดิ์ชั้นเดียวเหมือนกับไพร่ แต่การในเรื่องอย่างนี้ก็ไม่เปนวิสัยที่ลูกขุนจะตัดสินได้ ต้องเรียนท่านเสนาบดีให้ตัดสินฤๅกราบทูลพระกรุณาให้ทรงตัดสิน เพราะในการในทิศในทางที่ไม่เคย ถ้าตัดสินไม่ชอบกล ก็จะเปนเยี่ยงเปนอย่างไป ต้องให้ผู้หลักผู้ใหญ่ตัดสิน จึ่งจะควร แต่ในการผู้มีบันดาศักดิ์ต่อผู้มีบันดาศักดิ์ด้วยกัน ในการที่เหมือน ๆ กัน เคยสมาคมกันอยู่แล้ว ให้ตัดสินว่า สุดแต่ใจหญิง ฤๅสุดแต่ใจบิดามารดาฝ่ายหญิง แลบิดามารดาทั้งสองข้างประนีประนอมกันตามยศบรรดาศักดิ์ทั้งสองฝ่าย ถ้าบิดามารดาหญิงเปนสูงศักดิ์ตัดอาไลยไม่เอาเปนธุระไม่ภอใจที่จะว่าถึง ถ้าผู้หญิงคบชายที่ไม่ควรแท้ พระเจ้าอยู่หัวก็จะทรงพระราชดำหริห์ตัดสินให้ทำโทษชายแลจำจองหญิงตามอำนาจแผ่นดิน ไม่ให้เสื่อมเสียเกียรติยศแก่ราชตระกูล แต่ในการเช่นนี้ ไพร่ผู้ไม่มีบันดาศักดิ์แลเชื้อสายตระกูลสูงที่ได้รู้อยู่ทั่ว ๆ กันแล้ว แลมีศักดินาต่ำกว่า ๔๐๐ ไร่ลงไป ทั้งสองฝ่ายไม่ควรที่จะมาหาทางวุ่นวายเอาอย่างท่านผู้มีบันดาศักดิ์สูงเลย บุตรหญิงของใคร ๆ จงระวังรักษาเอง จงหาผัวให้เปนที่ชอบใจให้เร็ว ๆ เถิด ถ้าเกิดเหตุติดตามผู้ชายไป ก็จะต้องคงลงให้ถามตามใจหญิงสมัค ผู้ลอบลักภา ถ้าไม่ด้ขอสมา ก็ให้มีเบี้ยเลมิด ของซึ่งหายในเวลาหญิงหนีตามชายไป เจ้าทรัพย์สาบาลได้ว่า หายในเวลานั้น ผู้ลักภาก็ต้องใช้ต้องเร่งรัดให้ใช้เจ้าของทรัพย์จงเต็มฤๅตามใจเจ้าทรัพย์จะยอมลดยอมให้บ้าง จะให้ว่ายิ่งกว่านี้ไปไม่ได้