(๔) คำให้การนายจาด เรื่องเหตุการณ์ในเมืองพม่าเมื่อพระเจ้ามินดงทิวงคตนั้น นายจาดคนนี้ ปรากฎในคำให้การว่าเปนข้าเก่าของกรมหมื่นวิศณุนารถนิภาธร แต่จะมีฐานะอย่างไรในชั้นหลังแลเหตุใดจึงออกไปเมืองพม่าไม่ปรากฎ ลองสืบสวนดูเมื่อจะพิมพ์หนังสือนี้ ก็ไม่ได้ความ ปรากฎในคำให้การแต่ว่านายจาดออกไปเมืองพม่าในรัชกาลที่ ๕ เมื่อปีจอจุลศักราช ๑๒๓๖ พ.ศ. ๒๔๑๗ ไปอยู่ที่เมืองมันดเล ๔ ปี ได้เข้ารับราชการพม่าแลเคยเข้าเฝ้าพระเจ้าอังวะ นายจาดกลับมากรุงเทพ ฯ เมื่อปีเถาะจุลศักราช ๑๒๔๑ พ.ศ. ๒๔๒๒ คำให้การนี้ แม้ในหนังสือไม่กล่าวชัดว่ารับสั่งให้ถาม แลทำนองสำนวนเปนเขียนบอกแก่ขุนนาง ด้วยใช้คำว่า " ข้าพเจ้า ฉนี้ก็ดี เข้าใจคำให้การนี้มีรับสั่งให้ถาม เพราะในเวลานั้นในเมืองพม่าเปลี่ยนรัชกาลใหม่ ปรากฎว่ามีเหตุฆ่าฟันกันวุ่นวาย นายจาดพึ่งมาจากเมืองพม่า ได้รู้เห็นเหตุการณ์นั้น สมควรถามคำให้การไว้เปนความรู้ในราชการ อิกประการ ๑ ต้นฉบับคำให้การนี้หอพระสมุด ฯ ได้มาจากทางอาลักษณ จึงเชื่อได้ว่าแม้อย่างต่ำคงเปนหนังสือซึ่งได้นำขึ้น ทูลเกล้า ฯ ถวายเมื่อในรัชกาลที่ ๕ ว่าโดยตัวเรื่องในคำให้การของนายจาด ข้อความที่ให้การกล่าวตามรู้ตามเห็นแจ่มแจ้งดี แต่ยังมีเหตุอย่างอื่น ซึ่งน่าอ่านคำให้การนี้ในทางศึกษาโบราณคดี คือว่า เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นใน
