ทรงช้างพระที่นั่งตั้งขนานนามพังคิรีบัญชรขับเข้าทำลายประตูเมือง พลชาวเมืองซึ่งรักษาประตูแลป้อมเชิงเทินนั้นก็ยิงปืนใหญ่น้อยออกมาดังห่าฝน ด้วยเดชะพระบารมี กระสุนปืนหาถูกต้องรี้พลผู้ใดไม่ ควาญท้ายจึงเกี่ยวช้างพระที่นั่งให้ถอยออกมา ก็ทรงพระพิโรธ[1] เงื้อพระแสดงดาบขึ้นจะฟันควาญท้าย ควาญท้ายร้องทูลขอชีวิตร จึงทรงกฤชแทงช้างพระที่นั่งขับเข้าทำลายประตูเมืองพังลง ทหารน่าช้างเข้าไปในเมืองได้แล้วโห่ร้องขึ้นพร้อมกันตามสัญญา แลพวกพลชาวเมืองซึ่งรักษาน่าที่อยู่นั้นก็ตื่นแตกหนีออกจากเมือง พระยาจันทบูรก็พาบุตรภรรยาหนีออกจากเมือง ลงเรือแล่นไปณเมืองพุทไธมาศ พวกพลไทยจีนเข้าไปจับได้ครอบครัวแลได้ทรัพย์สินของทองเงินปืนใหญ่น้อยแลเครื่องสาตราวุธต่าง ๆ เปนอันมาก ก็เสด็จยับยั้งอยู่ในเมืองจันทบูร.
๏ฝ่ายหลวงนายศักดิ์เปนเชื้อแขกออกไปราชการณเมืองจันทบูรแต่ก่อนทัพพม่ายังไม่มาล้อมกรุงเทพมหานครนั้น ยังค้างอยู่ในเมือง จึงมาเฝ้าถวายตัวเปนข้าทำราชการสืบไป ก็โปรดเลี้ยงไว้ด้วยเปนข้าราชการเก่ารู้ขนบธรรมเนียม จะได้ปฤกษาราชกิจการงานทั้งปวง แล้วจึงตั้งที่ถานันดรตำแหน่งผู้ใหญ่แลผู้น้อยแก่ผู้มีความชอบตามสมควรแก่คุณานุรูปถ้วยทุกนาย[2] แล้วโปรดพระราชทานบำเหน็จรางวัลสิ่งของทองเงินต่าง ๆ แจกทั่วกันแล้ว จึงเสด็จดำเนินทัพจากเมืองจันทบูรโดยทาง
