พระราชพงศาวดารตอนนี้ดูทำนองจะเปนเรื่องเกิดต่อเมื่อสมเด็จพระแก้วฟ้าถูกปลงพระชนม์แล้ว ดังจะวินิจฉัยต่อไปข้างหน้า
๑๑วินิจฉัยเหตุที่สมเด็จพระแก้วฟ้าถูกปลงพระชนม์ สมเด็จพระแก้วฟ้าผ่านพิภพเมื่อพระชันษา ๑๑ ปี เสวยราชย์อยู่จนพระชันษาเกือบ ๑๔ ปีจึงถูกปลงพระชนม์ ว่าโดยอำเภอพระชันสา มิใช่เด็กนัก พอจะรู้ความผิดชอบแลดำริห์ตริการได้ เหตุการณ์ที่เกิดในระหว่างเวลา ๒ ปีเศษนั้นคงจะต้องทราบมิมากก็น้อย เห็นจะไม่เพิกเฉยเลยละ แต่ในหนังสือพระราชพงศาวดารไม่กล่าวถึง จึงได้แต่ลองคิดสันนิษฐานดูตามรูปเรื่อง คือ
สมเด็จพระแก้วฟ้าเคยอยู่ในความปกครองของท้าวศรีสุดาจันทร์ผู้เปนพระชนนีมาแต่เดิม เมื่อมาได้เสวยราชย์ พระชันสาก็เพียง ๑๑ ปี คงเคารพรักใคร่เชื่อฟังท้าวศรีสุดาจันทร์ยิ่งกว่าผู้อื่น การที่นางอุปถมภ์บำรุงพันบุตรศรีเทพให้เปนขุนชินราชแล้วเลื่อนเปนขุนวรวงศาธิราชโดยฐานที่เปนญาติ ก็ไม่เปนการผิดปรกติดังกล่าวมาแล้ว ถึงสมเด็จพระแก้วฟ้าจะชอบหรือจะชังขุนวรวงศาธิราช ก็เห็นจะไม่สงสัยว่า พระมารดาคบขุนวรวงศาธิราชเปนชู้ แม้ผู้อื่นคิดสงสัย ก็จะไม่มีใครกล้ากราบทูลกล่าวโทษพระชนนีต่อสมเด็จพระแก้วฟ้า ๆ คงทรงทราบว่า ท้าวศรีสุดาจันทร์เปนชู้กับขุนวรวงศาธิราชต่อเมื่อนางมีครรภ์ตั้ง ๔ เดือน ๕ เดือน ซึ่งพ้นเวลาที่จะปกปิดได้แล้ว เมื่อทรงทราบก็คงโทมนัสแลเกิดเคียดแค้นขุนวรวงศาธิราชเปนธรรมดา สมเด็จพระแก้วฟ้าเห็นจะคิดการกำจัด
