หน้า:เรื่องเบ็ดเตล็ด ๓ เรื่อง - ดำรง - ๒๔๗๐.pdf/40

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๓๘

เปนเจ้าฟ้า แต่โบราณก็มักเรียกกันว่า "เจ้าครอกฟ้า" คำว่า เจ้าครอก นี้ ข้าพเจ้าเคยได้ยินสมเด็จกรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์แลสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศเรียกเจ้านายที่ยังมิได้ทรงกรมว่า "เจ้าครอก" มาจนในรัชกาลที่ ๕ คำว่า เจ้าคุณ นั้น ดูเปนคำสำหรับเรียกผู้ที่มียศภายนอกราชสกุลทั้งชายหญิง เปนต้นว่า พระภิกษุที่มียศเปนพระราชาคณะ ก็เรียกกันว่า เจ้าคุณ ขุนนางมียศถึงกินพานทอง ก็เรียกว่า เจ้าคุณ สตรีที่มียศสูง ก็เรียกกันว่า เจ้าคุณ มีทั้งที่เปนราชินิกูล เปนเจ้าจอมมารดา แลเปนท้าวนาง เจ้าคุณราชินิกูลนั้น เช่น เจ้าคุณนวล มารดาสมเด็จเจ้าพระยาทั้ง ๒ เรียกกันว่า เจ้าคุณโต เปนตัวอย่าง ธิดาของเจ้าคุณนวลที่ได้มีตำแหน่งในพระราชวัง คือ เจ้าคุณนุ่น ก็เรียกว่า เจ้าคุณวังหลวง เจ้าคุณคุ้ม ก็เรียกว่า เจ้าคุณวังหน้า เจ้าคุณต่าย ก็เรียกว่า เจ้าคุณปราสาท เจ้าจอมมารดาที่ยกย่องกันว่าสูงศักดิ เช่น เจ้าจอมมารดาตานีรัชกาลที่ ๑ ก็เรียกกันว่า เจ้าคุณ