หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
——10——
มีพลังของธรรมชาติค้ำจุนอยู่เสมอ แรงงานจึงไม่ได้เป็นบ่อเกิดอันหนึ่งอันเดียวของมูลค่าใช้สอยที่มันผลิต หรือความมั่งคั่งเชิงวัตถุ พูดแบบวิลเลียม เพตตี แรงงานเป็นบิดา โลกาเป็นมารดา
เราจะขยับจากสินค้าที่จนบัดนี้เป็นวัตถุใช้สอย ไปยังมูลค่าของสินค้า
เราสมมุติให้เสื้อคลุมมีมูลค่าเป็นสองเท่าของผ้าลินิน นี่เป็นเพียงความแตกต่างเชิงปริมาณ ซึ่งในตอนแรกเรายังไม่สนใจ ระลึกว่าถ้ามูลค่าของเสื้อคลุมตัวหนึ่งมากเป็นสองเท่าของผ้าลินิน 10 หลา ผ้าลินิน 20 หลาจะมีขนาดของมูลค่าเท่ากับเสื้อคลุมหนึ่งตัว ในฐานะมูลค่า เสื้อคลุมและผ้าลินินเป็นสิ่งของจากแก่นสารที่เหมือนกัน เป็นการแสดงออกเชิงรูปธรรมของแรงงานชนิดเดียวกัน แต่การตัดเย็บและการถักทอเป็นแรงงานที่แตกต่างกันเชิงคุณภาพ ถึงอย่างนั้น ในบางสภาวะของสังคม มนุษย์คนหนึ่งคนเดียวอาจทำทั้งตัดเย็บและถักทอสลับกัน วิธีใช้แรงงานที่ต่างกันสองแบบจึงเป็นแค่การดัดแปลงแรงงานของปัจเจกคนเดียวกัน และยังไม่เป็นหน้าที่จำเพาะและถาวรของปัจเจกคนละคน ดังเช่นเสื้อคลุมที่ช่างตัดเสื้อทำวันนี้กับกางเกงที่ช่างจะทำพรุ่งนี้ ต้องการแค่แรงงานคนละรูปแบบของปัจเจกคนเดียวกัน มากไปกว่านั้น เห็นได้จากสังคมทุนนิยมของเรา ตามแนวโน้มอุปสงค์ของแรงงาน แรงงานมนุษย์บางส่วนจะสลับกันเป็นอุปทานในรูปของการตัดเย็บบ้าง ในรูปของการถักทอบ้าง การเปลี่ยนรูปของแรงงานอาจไม่เกิดขึ้นโดยไร้แรงเสียดทานเสียทีเดียว แต่จะเกิด หากเรามองข้ามความจำเพาะของกิจกรรมการผลิต และฉะนั้นคุณลักษณะอันมีประโยชน์ของแรงงาน สิ่งที่เหลือคือการเป็นการใช้จ่ายพลังแรงงานมนุษย์ การตัดเย็บและการถักทอ แม้เป็นกิจกรรมการผลิตที่แตกต่างกันเชิงคุณภาพ ทั้งสองยังเป็นการใช้จ่ายของมันสมอง กล้ามเนื้อ เส้นประสาท มือ ฯลฯ ในการผลิต และในแง่นี้ทั้งสองคือแรงงานมนุษย์ เพียงการใช้จ่ายพลังแรงงานมนุษย์ที่แตกต่างกันสองรูปแบบ จริงที่พลังแรงงานมนุษย์เองต้องพัฒนาแล้วไม่มากก็น้อยจึงจะใช้จ่ายในรูปแบบนี้หรือแบบนั้นได้ มูลค่าของสินค้า