กวัดแกว่งผันผวน ขึ้น ๆ ลง ๆ จะสืบค้นเจอจุดกึ่งกลางคงที่จุดหนึ่ง ซึ่งเป็นจุดที่ราคาของสินค้ากวัดแกว่งผันผวนขึ้นลงไปมารอบ ๆ กล่าวสั้น ๆ ว่า: จากราคาของสินค้า เศรษฐศาสตร์การเมืองแสวงหามูลค่าของสินค้ามาเป็นกฎกำกับ ซึ่งสามารถใช้อธิบายความผันผวนของราคาได้ทั้งหมด และสามารถลดรูปทั้งหมดเป็นกฎนี้ได้ในที่สุด
และแล้ว เศรษฐศาสตร์การเมืองแบบคลาสสิกก็พบว่ามูลค่าของสินค้ากำหนดโดยแรงงานที่มีอยู่ข้างในและจำเป็นต่อการผลิต แล้วก็พอใจกับคำอธิบายนี้ เราจะหยุดตรงนี้เลยก็ได้ตอนนี้ แต่เพื่อไม่ให้เข้าใจผิด ผมจะต้องเตือนผู้อ่านว่า วันนี้ คำอธิบายนี้ไม่เพียงพออีกต่อไป มาคส์เป็นคนแรกที่สอบสวนคุณสมบัติสร้างมูลค่าของแรงงานอย่างถี่ถ้วน และพบว่าไม่ใช่แรงงานอันจำเป็นทั้งหมด ภายใต้เงื่อนไขทั้งหมด ไม่ว่าเท่าที่เห็นหรือที่จำเป็นจริง ๆ ต่อการผลิตสินค้า มอบขนาดของมูลค่าแก่สินค้านั้นซึ่งสอดคล้องกับปริมาณของแรงงานที่ใช้ไป ดังนั้น วันนี้ที่เรากล่าวโดยย่อ แบบเดียวกับนักเศรษฐศาสตร์อย่างริคาร์โด ว่ามูลค่าของสินค้ากำหนดโดยแรงงานอันจำเป็นในการผลิต เรารวมข้อสงวนและข้อจำกัดจากมาคส์ด้วยเสมอ เท่านี้พอแล้วสำหรับเรา ข้อมูลเพิ่มเติมหาได้ในบทวิพากษ์เศรษฐศาสตร์การเมืองปี 1859 และในทุนเล่มแรก
แต่ทันใดที่นักเศรษฐศาสตร์ใช้การกำหนดมูลค่าด้วยแรงงานอย่างนี้กับสินค้า “แรงงาน” เขาขยับจากข้อขัดแย้งหนึ่งไปข้อขัดแย้งใหม่ มูลค่าของ “แรงงาน” กำหนดอย่างไร? ก็โดยแรงงานอันจำเป็นที่มีอยู่ข้างใน แต่มีแรงงานอยู่ข้างในแรงงานของคนงานในหนึ่งวัน หนึ่งสัปดาห์ หนึ่งเดือน หนึ่งปี เท่าใด?
