ทีนี้ กฎทั่วไปเดียวกันซึ่งควบคุมราคาสินค้าทั่วไป ย่อมควบคุมค่าจ้าง หรือราคาของพลังแรงงาน ค่าจ้างก็จะขึ้น และลง ตามความสัมพันธ์ระหว่างอุปทานกับอุปสงค์ ตามการแข่งขันระหว่างผู้ซื้อพลังแรงงาน นายทุน กับผู้ขายพลังแรงงาน คนงาน ความผันผวนของค่าจ้างเป็นไปตามความผันผวนของราคาสินค้าทั่วไป แต่ภายในความผันผวนเหล่านี้ ราคาของพลังแรงงานจะถูกกำหนดโดยต้นทุนการผลิต โดยเวลาแรงงานอันจำเป็นต่อการผลิตสินค้านั้น: พลังแรงงาน
อย่างนั้นแล้ว ต้นทุนการผลิตพลังแรงงานคืออะไร?
คือต้นทุนที่ต้องจ่ายเพื่อรักษาสภาพกรรมกรของกรรมกร และเพื่อการศึกษาและฝึกอบรมของกรรมกร
ดังนั้น ยิ่งต้องใช้เวลาฝึกงานสั้น ต้นทุนการผลิตของคนงานจะยิ่งน้อยลง ราคาของพลังแรงงาน ค่าจ้างของเขา ก็จะยิ่งต่ำลง ในอุตสาหกรรมสาขาที่แทบไม่ต้องฝึกหัดงานเลย และแค่ให้มีคนงานตัวเป็น ๆ อยู่ก็พอแล้ว ต้นทุนการผลิตคนงานเหลือแค่สินค้าที่จำเป็นเพื่อยังสภาพที่ทำงานได้ ราคาของงานเขาจึงกำหนดโดยราคาของปัจจัยการยังชีพที่จำเป็น
