แตกต่างกันไปตามลักษณะของปัจจัยการผลิต การค้นพบอุปกรณ์ทำสงครามใหม่ ๆ เช่นอาวุธปืน ก็ได้เปลี่ยนโครงสร้างภายในของกองทัพไปทั้งหมดอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ความสัมพันธ์ระหว่างปัจเจกบุคคลที่ประกอบกันเป็นกองทัพและให้ทำงานเป็นกองทัพได้ก็แปรสภาพไป และความสัมพันธ์ระหว่างแต่ละกองทัพก็เปลี่ยนไปเช่นเดียวกัน
เราจึงเห็นว่าภายในของความสัมพันธ์ทางสังคมที่ปัจเจกบุคคลผลิต ความสัมพันธ์ทางสังคมของการผลิตเปลี่ยนและแปรสภาพไปตามความเปลี่ยนแปลงและพัฒนาของวัตถุปัจจัยการผลิต ของพลังการผลิต ความสัมพันธ์การผลิตโดยรวมประกอบกันเป็นสิ่งที่เรียกว่าความสัมพันธ์ทางสังคม สังคม และยิ่งกว่านั้น สังคมที่ระดับชั้นการพัฒนาทางประวัติศาสตร์ขั้นหนึ่ง สังคมซึ่งมีลักษณะที่แตกต่างเฉพาะตัว สังคมโบราณ สังคมศักดินา สังคมกระฎุมพี (หรือทุนนิยม) เป็นต้นคือองค์รวมของความสัมพันธ์ทางสังคมดังกล่าว แต่ละอันเป็นระดับชั้นการพัฒนาขั้นหนึ่งในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ
ทุนก็เป็นความสัมพันธ์ทางสังคมของการผลิตอย่างหนึ่ง เป็นความสัมพันธ์การผลิตแบบกระฎุมพี ความสัมพันธ์การผลิตของสังคมกระฎุมพี ปัจจัยการยังชีพ อุปกรณ์ใช้แรงงาน วัตถุดิบ องค์ประกอบของทุน——ผลิตขึ้นมาและสะสมภายใต้เงื่อนไขทางสังคมอย่างหนึ่ง ภายในความสัมพันธ์ทางสังคมแบบหนึ่งใช่หรือไม่? มันถูกนำมาใช้ผลิตใหม่ ภายใต้เงื่อนไขทางสังคมอย่างหนึ่ง ภายในความสัมพันธ์ทางสังคมแบบหนึ่งใช่หรือไม่? และผลผลิตซึ่งใช้ผลิตใหม่กลายเป็นทุนเพราะลักษณะทางสังคมอันจำเพาะนี้ไม่ใช่หรือ?
ทุนใช่ประกอบขึ้นจากปัจจัยการยังชีพ อุปกรณ์ใช้แรงงาน และวัตถุดิบเท่านั้น ใช่แต่ผลผลิตเชิงวัตถุ: แต่ประกอบขึ้นจากมูลค่าแลกเปลี่ยนด้วย ผลผลิตที่เป็นองค์ประกอบทั้งหมดเป็นสินค้า
