——ปล่อยให้คนตายฝังคนตายของเขาเองเถิด คำปลอบใจนี้ดูจะมีเจตนาไว้ให้กำลังใจนายทุนมากกว่ากรรมกร หากชนชั้นกรรมกรรับจ้างถูกเครื่องจักรกลทำลายล้างสิ้นแล้ว สำหรับทุนจะแย่แค่ไหน ซึ่งหากสิ้นแรงงานรับจ้าง ก็สิ้นความเป็นทุน!
แต่ถึงแม้เราจะสมมุติว่าทุก ๆ คนที่ตกงานเพราะเครื่องจักรกล รวมถึงคนรุ่นต่อไปที่รอโอกาสทำงานในอุตสาหกรรมสาขาเดียวกันนั้น ถึงจะเจองานใหม่บ้างก็ตาม:——เชื่อหรือว่างานใหม่จะได้ค่าจ้างสูงเท่างานที่เสียไป? ถ้าเป็นเช่นนั้น ก็จะขัดแย้งกับกฎทั้งปวงของเศรษฐศาสตร์การเมือง เราเห็นแล้วว่าอุตสาหกรรมสมัยใหม่มีแนวโน้มแทนที่งานที่ซับซ้อนและชั้นสูงด้วยงานที่ง่ายกว่าและเป็นรองเสมอ แล้วอย่างนี้ เหล่าคนงานที่ถูกลอยแพในอุตสาหกรรมสาชาหนึ่งจากเครื่องจักรกลจะลี้ภัยในสาขาอื่นได้อย่างไร เว้นแต่จะได้ค่าจ้างแสนต่ำต้อย?
มีการอ้างถึงข้อยกเว้นของกฎข้อนี้ คือคนงานผู้รับจ้างผลิตเครื่องจักรเหล่านั้นเอง ทันทีที่อุตสาหกรรมสาขาหนึ่งมีอุปสงค์และการบริโภคเครื่องจักรกลเพิ่มขึ้น กล่าวได้ว่าจำนวนเครื่องจักรจำต้องเพิ่มขึ้น การผลิตเครื่องจักรกล และฉะนั้นการว่าจ้างคนงานผลิตเครื่องจักรกลก็เช่นกัน——และคนงานผู้ทำงานในอุตสาหกรรมสาขานี้เป็นคนงานมีทักษะ ถึงกระทั่งเป็นผู้มีการศึกษา
นับแต่ปี 1840 คำกล่าวอ้างนี้ แม้ในตอนนั้นก็จริงเพียงครึ่งหนึ่ง บัดนี้แม้หน้าตาก็ไม่คล้ายความจริงเลย เพราะในการผลิตเครื่องจักรเองก็นำเครื่องจักรหลากหลายประเภทสุด ๆ มาใช้ แพร่หลายในระดับเดียวกับการผลิตด้ายฝ้าย
