ระบบคุ้มครองที่หมดประโยชน์โยนทิ้งทะเล เพื่อต่อสู้การผูกขาดอุตสาหกรรมที่ริบหรี่ของอังกฤษด้วยอาวุธมันเอง การค้าเสรี
แต่อย่างที่บอกไป การคุ้มครองทางภาษีออกง่าย แต่เลิกยาก เมื่อฝ่ายนิติบัญญัติรับแผนคุ้มครองมาใช้ ก็ได้สร้างกลุ่มผลประโยชน์จำนวนมากที่ต้องรับผิดชอบ แต่ละกลุ่ม——อุตสาหกรรมแต่ละสาขา——ไม่พร้อมเผชิญกับการแข่งขันที่เปิดกว้างอย่างเท่ากัน บ้างจมปลักอยู่ข้างหลัง บ้างไม่ต้องการให้การคุ้มครองอนุบาลแล้ว สถานะที่ต่างกันจะทำให้เกิดการวิ้งเต้นเช่นที่คุ้นเคย เพื่อประกันว่าแม้หากมีมติเห็นชอบการค้าเสรี อุตสาหกรรมที่เคยได้รับการคุ้มครองก็จะได้รับการปลอบขวัญอย่างดีทีเดียว เฉกเช่นอุตสาหกรรมฝ้ายอังกฤษหลังปี 1846 เป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ในสภาวะปัจจุบัน ฝ่ายหนุนการค้าเสรีจะต้องยอมทน ตราบเท่าที่มีมติเห็นชอบให้เปลี่ยนแปลงแล้วในหลักการ
คำถามว่าการค้าเสรีหรือการคุ้มครอง เป็นคำถามที่อยู่ในขอบเขตของระบบการผลิตแบบทุนนิยมในปัจจุบันโดยสิ้นเชิง ฉะนั้นไม่ใช่เรื่องที่เกี่ยวกับนักสังคมนิยมอย่างเราโดยตรงมากนัก เพราะเราต้องการเลิกระบบนั้นเสีย ทว่าโดยทางอ้อม ก็เป็นเรื่องที่เราต้องสนในมุมที่เราต้องการให้ระบบการผลิตปัจจุบันได้พัฒนาและขยายตัวอย่างอิสระและรวดเร็วที่สุด เพราะจะสร้างปรากฎการณ์ทางเศรษฐกิจอันเป็นผลจำสืบเนื่องมาด้วยกัน ซึ่งจะทำลายทั้งระบบจนสิ้นซาก ไม่ว่าจะเป็นความทุกข์ยากของผองประชาจากการผลิตมากเกิน ซึ่งจะส่งผลให้อุปทานล้นตลาดซ้ำเวียนและตามด้วยความตื่นตระหนกหรือไม่ก็ความซบเซา หรือจะเป็นสังคมที่ถูกแบ่งออกเป็นชนชั้นน้อยของนายทุนใหญ่กับชนชั้นใหญ่ของ
