ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:Ratchakitcha Ratchakan Thi Ha (1).pdf/59

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
+ ๑๒๓๖
เล่ม ๑ น่า ๕๗
ราชกิจจานุเบกษา

นี้ ให้ปรับนายบ่อนให้เสียเงินค่าสินบน ๑๐ ตำลึง ค่าปรับชั่ง ๑๐ ตำลึง รวมเปนเงิน ๒ ชั่ง ถ้าบ่อนไพ่จีนต่าง ๆ นอกจากไพ่ ๔ อย่างกับเต๋านั้น ให้ปรับนายบ่อนผู้ลักใส่บ่อนให้เสียเงินค่าสินบน ๗ ตำลึง ค่าปรับชั่ง ๑ รวมเปนเงิน ๗ ตำลึง ถ้าบ่อนกำตัด บ่อนแปดเก้า บ่อนต่อแต้ม บ่อนช้างงา ให้ปรับนายบ่อนผู้ลักใส่บ่อนให้เสิยเงินค่าสินบน ๕ ตำลึง ค่าปรับ ๑๕ ตำลึง รวมเปนเงินชั่ง ๑ เพราะบางทีเจ้าของที่บ้านที่เรือนที่โรงที่ร้านที่ตึกที่แพไปร่วมรู้คบคิดกับขุนพัดนายอากรนายบ่อนไปตั้งบ่อนนัดการเล่นต่าง ๆ แล้วชักชวนนักเลงไทนักเลงจีนมาเล่น ให้ขุนพัดนายอากรนายบ่อนมาจับแล้ว ลงเอาเงินค่าสินบนค่าปรับแก่นักเลงรายตัวตามพิกัดเดิม ครั้นได้เงินค่าสินบนค่าปรับมากน้อยเท่าใดแล้ว ขุนพัดนายอากรนายบ่อนจึ่งแบ่งปันกับผู้ที่นัดนักเลงมาเล่นก็มีบ้าง เพราะฉนั้นจึ่งปรับผู้ลักใส่บ่อนผู้เดียว บางทีผู้ที่ลักตั้งบ่อนต่อสู้ว่าได้บอกขุนพัดนายอากรนายบ่อนแล้วไม่ยอมให้ค่าสินบนค่าปรับต่อฃุนพัดนายอากร ฝ่ายนายบ่อนว่าไม่ได้บอก ความเถียงกันอยู่ดั่งนี้ เจ้าพนักงานจะพิจารณาหาความจริงได้โดยยาก แต่นี้สืบไปถ้านักเลงแลราษฎรเจ้าฃองที่บ้านที่เรือนที่โรงที่ร้านที่ตึกที่แพจะตั้งบ่อนการเล่นต่าง ๆ ผู้ที่ไม่รับตราตั้งต่อเจ้าพนักงาน แลไม่ได้รับประทวนต่อฃุนพัดนายอากรนายบ่อน ถ้าจะตั้งบ่อนสิ่งไรตำบลใด ก็ให้ผู้นั้นไปคำนับแจ้งความต่อฃุนพัดนายอากรนายบ่อนเจ้าฃองแฃวงตำบลนั้น ๆ ให้ยอมพร้อมใจ แล้วให้ฃุนพัดนายอากรนายบ่อนมีจดหมายรายวันรายเดือนรายปีสัญญายี่ฮ่อสำคัญเปนคู่มือให้ไว้ จึ่งตั้งบ่อนได้ ถ้าผู้ใดนัดติดบ่อนเล่นการต่าง ๆ ไม่มียี่ฮ่อฃองฃุนพัดนายอากรนายบ่อนให้ไว้เปนคู่มือดังนั้นแล้ว ก็จะปรับผู้นั้นเอาเปนลักใส่บ่อนในแขวงตำบลนั้น ซึ่งผู้นั้นจะร้องว่าได้บอกต่อขุนพัดฤๅได้บอกแก่บุตรภรรยาแลพักพวกของขุนพัดไว้แล้วก็ดี ถ้าไม่มีสำคัญยี่ฮ่อฃองขุนพัดให้ไว้เปนคู่มือแล้ว ก็เอาเปนจริงไม่ได้ อนึ่ง ห้ามไม่ให้ราษฎรเจ้าฃองที่บ้านที่เรือนที่โรงที่ร้านที่รึกที่แพให้นักเลงมีชื่อภาษาต่าง ๆ ชายหญิงนายกับบ่าวแลทาษซึ่งมิได้เปนฃุนพัดนายอากร

พระบาทสมเดจพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชดำริห์พร้อมด้วยที่ปฤกษาราชการแผ่นดินว่า ในแผ่นดินพระบาทสมเดจพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้โรงกระสาปน์สิทธิการทำอัฐทำโสฬศด้วยดีบุกใช้แทนเบี้ย ครั้นต่อมามีผู้แกะพิมพ์กระทำอัฐปลอมเปนอันมาก ภายหลังท่านเสนาบดีปฤกษาพร้อมกันให้ใช้อัฐอันหนึ่งลดลงเปนราคายี่สิบเบี้ย ราษฎรใช้สร้อยก็สูญสิ้นไปโดยมาก การทำอัฐงดไว้ หาได้ทำอัฐต่อไปไม่ เพราะเครื่องจักรเก่า ทำด้วยทองแดงไม่ได้ จึ่งโปรดเกล้าฯ สั่งเครื่องจักรมาใหม่ เปนเครื่องใหญ่ มีแรงมากกว่าแต่ก่อน การทำโรงจักรนั้ยังหาสำเรจไม่ เมื่อการเครื่องจักรเสรจแล้วเมื่อใด จะโปรดให้เจ้าพนักงานโรงกระสาปน์สิทธิการทำเปนเบี้ยทองแดง จะมิให้คนร้ายทำปลอมแปลงได้เหมือนแต่ก่อน ก็ในระหว่างนี้ราษฎรใช้ปี้ขุนพัดนายบ่อนก็ใช้ได้เปนแห่งเปนตำบล ราษฎรได้ความร้อนรนด้วยเบี้ยที่จะซื้อฃายจ่ายของต่าง ๆ ถ้าขุนพัดออกจากที่ขุนพัดเมื่อใด ปี้นั้นก็ใช้หาได้ไม่ ราษฎรมีแต่จะขาดทุนไปทุกที ครั้งนี้จึ่งโปรด