อธิบายระยะทางล่องน้ำพิง/คำนำ (2)

คำนำ

ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๐ นี้ พระวิมาดาเธอฯ จะเสด็จขึ้นไปประพาสมณฑลพายัพกับสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้าฯ กรมขุนอู่ทองเขตขัติยนารี แลพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์อื่นอิก การไปทางไกลเช่นพระวิมาดาเธอฯ จะเสด็จไปคราวนี้ ย่อมเปนโอกาศของผู้ที่นับถือหรือคุ้นเคยจะจัดสิ่งของอันพึงต้องการในระยะทาง เช่น เสบียง เปนต้น ถวายโดยมีน้ำใจ ข้าพเจ้าก็มีความประสงค์จะหาของถวายด้วยเหตุนั้น แต่มานึกดูเห็นว่า ผู้ถวายคงมีมากด้วยกัน ของอย่างอื่นซึ่งจะเปนประโยชน์ในการเดินทางเห็นจะบริบูรณ์อยู่ทุกอย่างแล้ว จะยังขาดก็แต่หนังสืออธิบายระยะทางที่จะเสด็จไป ถึงกระนั้น ในตอนที่จะเสด็จไปทางบก ก็มีหนังสือจดหมายเหตุระยะทางซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จเลียบมณฑลพายัพเมื่อปีกลาย (พ.ศ. ๒๔๖๙) อยู่แล้ว ยังขาดแต่อธิบายระยะทางตอนล่องลำน้ำพิง ผเอิญข้าพเจ้ามีหนังสือนั้น ด้วยเมื่อปีระกา พ.ศ. ๒๔๖๔ ข้าพเจ้าขึ่นไปเที่ยวมณฑลพายัพ ได้ล่องลงมาทางเรือ โดยมีความประสงค์จะตรวจเมืองโบราณตามริมลำน้ำพิง พระราชายาเจ้าดารารัสมีซึ่งเอาพระทัยใส่ศึกษาโบราณคดีไม่มีผู้อื่นเสมอในมณฑลพายัพ ใคร่จะทรงทราบการที่ข้าพเจ้าตรวจ ตรัสขอให้บอกไปให้ทราบด้วย ข้าพเจ้าจึงได้จดอธิบายระยะทางที่ล่องลำน้ำพิงลงมาในคราวนั้น ตั้งแต่เมืองนครเชียงใหม่จนถึงปากน้ำโพธิ์ แล้วคัดส่งไปถวายพระราชชายาฯ ตามพระประสงค์ ต้นฉบับหนังสือนั้นยังมีอยู่ แลยังไม่เคยพิมพ์ เดิมคิดว่า จะคัดเปนฉบับพิมพ์ดีดถวายพระวิมาดาเธอฯ แต่เมื่อพระโสภณอักษรกิจทราบ บอกว่า ใคร่จะหาของถวายพระวิมาดาเธอฯ ในคราวเสด็จประพาสมณฑลพายัพครั้งนี้อยู่เหมือนกัน ขออนุญาติพิมพ์หนังสือระยะทางที่ข้าพเจ้าแต่งเปนของถวาย ข้าพเจ้าเห็นชอบด้วย เพราะถวายเปนฉบับพิมพ์ดีด ก็จะมีแต่ฉบับเดียว ถ้าพระโสภณฯ พิมพ์ถวาย จะได้ประมาณแจกเจ้านายและผู้ซึ่งไปตามเสด็จ ตลอดจนผู้อื่นในมณฑลพายัพ และหนังสือเรื่องนี้จะได้เปนประโยชน์ต่อไปแก่บรรดาผู้ที่ล่องลำน้ำพิงในวันหน้าด้วย จึงได้ตรวจแก้ไขเพิ่มเติมฉบับบ้างตามสมควร แล้วอนุญาตให้พระโสภณฯ พิมพ์ตามประสงค์

• 
• วังวรดิศ
• วันที่ ๒๑ พฤศจิกายน พระพุทธศักราช ๒๔๗๐