โคลงโลกนิติ/5
หน้าตา
วิกิพีเดีย มีบทความเรื่อง:
โคลงโลกนิติ ฉบับศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ
ก ¿ · ด ๔๐๑ (๑๖๓) · ว ¿ | |
๏ ช้างสาร หกศอกไซร้ | เสียงา |
งูเห่า กลายเป็นปลา | อย่าต้อง |
ข้าเก่า เกิดแต่ตา | ตนปู่ ก็ดี |
เมียรักนอนร่วมห้อง | อย่าไว้วางใจ ฯ |
ก ¿ · ด ๔๐๒ · ว ¿ | |
๏ เพื่อนกิน สิ้นทรัพย์แล้ว | แหนงหนี |
หาง่าย หลายหมื่นมี | มากได้ |
เพื่อนตาย ถ่ายแทนชี- | วาอาตม์ |
หากยากฝากผีไข้ | ยากแท้จักหา ฯ |
ก ¿ · ด ๔๐๓ · ว ¿ | |
๏ ไป่เห็นน้ำ หน้าด่วน | ชวนกัน |
ตัดกระบอก แบ่งปัน | ส่วนไซร้ |
ไป่เห็นรอก อวดขัน | มือแม่น |
ขึ้นน่าไม้ ไว้ให้ | หย่อนแท้เสียสาย ฯ |
ก ¿ · ด ๔๐๔ · ว ¿ | |
๏ ชายเฉกเท้าหน้าคช | เคียงความ เทียบแฮ |
หญิงเล่ห์เชิงหลังยาม | คลาดเคลื่อน |
การกิจคิดงามตาม | สุดแต่ ผัวนา |
เมียมิ่งเหมือนด้ายร้อย | สอดเคล้าตามเข็ม ฯ |
ก ¿ · ด ๔๐๕ · ว ¿ | |
๏ เมียใดใจดุร้าย | ริษยา |
กินเติบใช้เชิงตา | เฉิดช้อย |
มักเที่ยวสู่คฤหา | แห่งท่าน นะพ่อ |
แม้ว่ามีบุตรร้อย | หนึ่งไซร้มละเสีย ฯ |
ก ¿ · ด ๔๐๖ · ว ¿ | |
๏ ปุยนุ่นเบาชั่งเพี้ยง | ทำเนา นะพ่อ |
คนที่เบาความเบา | กว่านั้น |
หนักหินมั่นคงเขา | ควรนับ หนักนา |
ไป่เท่าหนักแน่นกลั้น | อดถ้อยทรชน ฯ |
ก ¿ · ด ๔๐๗ · ว ¿ | |
๏ ลามกประเทศทั้ง | ทุรมิตร |
อีกตระกูลเผ่าชิด | ชั่วร้าย |
ภรรยาทาสทุรจิต | จำพวกนี้พ่อ |
ควรบุทคลพึงผ้าย | ผ่อนลี้หลีกหนี ฯ |
ก ¿ · ด ๔๐๘ · ว ¿ | |
๏ นกรอดหลุดบ่วงแล้ว | ราวสาม คาบนา |
ชีหลีกหลายอาราม | เร่เร้น |
สตรีเตร่จิตตาม | ชายสี่ สามแฮ |
อย่าประมาทใช่เหล้น | มากด้วยมายา ฯ |
ก ¿ · ด ๔๐๙ · ว ¿ | |
๏ ทวยใดมิตรล่อล้าง | หลายที แล้วพ่อ |
ขืนจักก่อไมตรี | เสพส้อง |
ผู้นั้นนับว่ามี | ชนม์ชีพ ไฉนนา |
เหมือนแม่อัสดรท้อง | แก่ใกล้ความตาย ฯ |
ก ¿ · ด ๔๑๐ · ว ¿ | |
๏ อ่อนหวานมานมิตรล้น | เหลือหลาย |
หยาบบ่มีเกลอกราย | เกลื่อนใกล้ |
ดุจดวงศศิฉาย | ดาวดาษ ประดับนา |
สุริยส่องดาราไร้ | เมื่อร้อนแรงแสง ฯ |
ก ¿ · ด ๔๑๑ · ว ¿ | |
๏ นักบวชบ่มักน้อย | พินาศ ศีลนา |
กษัตริย์สันโดษขาด | ที่ไท้ |
งามเมืองแม่อายอาตม์ | อับทรัพย์ สินแฮ |
หญิงเผ่าเว้นอายไซร้ | สุดร้ายฤๅงาม ฯ |
ก ¿ · ด ๔๑๒ · ว ¿ | |
๏ ทรมานมิตรด้วยไป่ | พูดกับ เขานา |
ผจญหมู่โจรจำขับ | เฆี่ยนไซร้ |
ตัดเมียไป่มอบทรัพย์ | สมบัติ ให้แฮ |
ร้อนราคจริตให้ | โภชน์น้อยพึงกุญช์ ฯ |
ก ¿ · ด ๔๑๓ · ว ¿ | |
๏ เรือนไร้บุตรสืบซั้น | ทรัพย์มอด หมดแฮ |
บ่อบ่มีฝนขอด | ค่นน้ำ |
พฤกษชาติปราศจากยอด | ยืนอยู่ ไฉนนา |
ปากไป่มีสัจซ้ำ | เสื่อมสิ้นแก่นสาร ฯ |
ก ¿ · ด ๔๑๔ · ว ¿ | |
๏ เทศใดภัยพ้องพาธ | พาลสรรพ์ สัตว์นา |
สัปปุรุษสีหราชผัน | อื่นย้าย |
กาโฉดทุรชนฉกรรจ์ | กาจจิต นี้พ่อ |
มันมักสู่เทศร้าย | อยู่ใต้โดยวิสัย ฯ |
ก ¿ · ด ๔๑๕ · ว ¿ | |
๏ เห็นภัยใหญ่แต่ช้า | จักถึง ตนแฮ |
ปราชญ์ย่อมผันผ่อนพึง | หลบลี้ |
ภัยใดด่วนโดนตรึง | ตราติด ตัวนา |
ใจปราชญ์ปราศแสยงชี้ | เช่นหล้าแลไศล ฯ |
ก ¿ · ด ๔๑๖ · ว ¿ | |
๏ เมืองใดไร้ราชทั้ง | ปราชญ์สดับ ก็ดี |
อีกตระกูลมีทรัพย์ | สิ่งให้ |
หนึ่งไร้นทีกับ | ขุนแพทย์ |
ภัยมากเมืองนั้นไซร้ | ท่านห้ามอย่าเนา ฯ |
ก ¿ · ด ๔๑๗ · ว ¿ | |
๏ แม่เหมือนข้าศึกทั้ง | บิดร · ด ้วยแฮ |
เหตุบ่สอนบุตรสอน | เมื่อน้อย |
ครั้นใหญ่ไป่งามอร | ออกที่ ประชุมนา |
เยียเยี่ยงยางเจ่าจ้อย | จับมั้วหมู่หงส์ ฯ |
ก ¿ · ด ๔๑๘ · ว ¿ | |
๏ หมากพลูปูนไป่ป้าย | บราง รสนา |
แกงบ่เจือเกลือจาง | จืดกล้ำ |
ไร้ทรัพย์สิ่งสำอาง | จักโอ่ งามฤๅ |
ใช่ปราชญ์ปริศนาล้ำ | ลึกแก้ฤๅงาม ฯ |
ก ¿ · ด ๔๑๙ · ว ¿ | |
๏ ชุมนุมฤดูสี่ไซร้ | สรัทกาล ใหญ่นา |
เมียที่งามเป็นประธาน | ทั่วหน้า |
บุตรชายเชษฐกุมาร | นับใหญ่ ยิ่งแฮ |
ล้ำโลกสี่ทิศอ้า | เอกเบื้องอุดร ฯ |
ก ¿ · ด ๔๒๐ · ว ¿ | |
๏ บุตรใดครุ่นครุ่นสร้าง | กองกรรม |
ชื่อว่ามารดาทำ | เที่ยงพร้อง |
ส่ำศิษย์บ่เกรงยำ | เยียบาป |
โดยโลกย์โวหารร้อง | เรียกแท้ครูทำ ฯ |
ก ¿ · ด ๔๒๑ · ว ¿ | |
๏ มักเมาหมดสัจถ้อย | เจรจา |
แรงโลกละอายหา | ห่อนได้ |
มักเนื้อหน่ายกรุณา | เป็นเที่ยง |
บรรพชิตหญิงอยู่ใกล้ | แกล่สิ้นศีลแสวง ฯ |
ก ¿ · ด ๔๒๒ · ว ¿ | |
๏ คนยากอยากภักษ์เคี้ยว | ของแพง |
คนโรคบำราศแรง | ร่านปล้ำ |
คนโฉดอวดสำแดง | ธรรมเทศ- นานา |
สามเหล่าเขานี้ก้ำ | กึ่งบ้ากลกัน ฯ |
ก ¿ · ด ๔๒๓ · ว ¿ | |
๏ รักบุตรสิไป่ให้ | พากเพียร |
ปราศจากวิทยาเรียน | เริ่มร้าง |
พ่อเหมือนศัตรูเบียน | บุตรอีกเล่านา |
แม่ดั่งไพรีล้าง | ลูกให้เสียสกนธ์ ฯ |
ก ¿ · ด ๔๒๔ · ว ¿ | |
๏ เมียดีดุจทาสรู้ | การเรือน รอบแฮ |
อายแก่สามีเหมือน | ดั่งน้อง |
เป็นที่ปรึกษาเตือน | ดัดดุจ มาดายนา |
ยามเมื่อผัวเคืองข้อง | อดกลั้นกลัวเกรง ฯ |
ก ¿ · ด ๔๒๕ · ว ¿ | |
๏ โสนัขสุนัขพ้อง | พบกัน |
มันย่อมแสยะยิงฟัน | ปากแห้ |
เฉกเช่นหมู่พาลผัน | พะพวกพาลนา |
ร้ายต่อร้ายร่าแต้ | ต่างกล้าอวดแข็ง ฯ |
ก ¿ · ด ๔๒๖ · ว ¿ | |
๏ คับอกออมอยู่ได้ | โดยหวัง |
คับแคบเคียงคนชัง | อยู่ช้ำ |
คับจิตเจ็บประนัง | เนายากยิ่งแฮ |
แค้นคับเข็ญใจล้ำ | เร่งร้อนฤๅเสบย ฯ |
ก ¿ · ด ๔๒๗ · ว ¿ | |
๏ อย่าปองสิ่งแก้วไป่ | ควรปอง |
เขาบ่ตรึกอย่าตรอง | ตริบ้า |
เร่งคิดคิดแต่ของ | ควรคิด นะพ่อ |
การที่ศูนย์เปล่าอ้า | อย่าได้ควรปอง ฯ |
ก ¿ · ด ๔๒๘ · ว ¿ | |
๏ ผจญคนมีศักดิ์ด้วย | หมอบกราบ |
ผจญท่วยทรพลทาน | แจกให้ |
เสมออาตม์จักทรมาน | ชอบอด ออมแฮ |
ผจญหมู่ข้าศึกไซร์ | ล่อเลี้ยวลวงประหาร ฯ |
ก ¿ · ด ๔๒๙ · ว ¿ | |
๏ โลภรู้เรียนมากสิ้น | ศิลปศาสตร์ |
ยามจักปองไป่อาจ | กล่าวได้ |
ผู้นี้นับว่าปราชญ์ | ฦาชื่อ ไฉนนา |
กล่าวบ่ฉานเฉกใบ้ | บอกข้อความฝัน ฯ |
ก ¿ · ด ๔๓๐ · ว ¿ | |
๏ คนพาลพวกหนึ่งน้ำ | ใจหาญ |
รู้ว่าตนเป็นพาล | กระด้าง |
พวกนี้วัจนาจารย์ | จัดใช่ พาลพ่อ |
นับว่าปราชญ์ได้บ้าง | เพื่อรู้สึกตน ฯ |
ก ¿ · ด ๔๓๑ · ว ¿ | |
๏ ใครรักย่อมว่าเพี้ยง | พงศ์พันธุ์ |
ใครชอบชิดชอบชมฉัน | เพื่อนไว้ |
ใครเลี้ยงรักษาครรภ์ | คือแม่ ตนนา |
ใครดับดำฤษณ์ได้ | ชื่อชู้เมียสม ฯ |
ก ¿ · ด ๔๓๒ · ว ¿ | |
๏ คบปราชญ์เปรียบเสพอ้อย | เอมใจ |
กินแต่ปล้องปลายไป | ตราบต้น |
คบคนโหดหื่นไหล | เหลวจืด จางแฮ |
แหนงหนึ่งอ้อยกัดร้น | แต่ต้นตลอดปลาย ฯ |
ก ¿ · ด ๔๓๓ · ว ¿ | |
๏ เมตตาเตือนจิตให้ | คนหวัง พึ่งนา |
แรงเคียดคนหน่ายชัง | ทั่วหน้า |
ทานเป็นยอดยายัง | เกียรติยศ ยิ่งแฮ |
ตระหนี่กลกำพร้า | พรากผู้สมาคม ฯ |
ก ¿ · ด ๔๓๔ (๒๕๕) · ว ¿ | |
๏ มักคร้านฤๅรอบรู้ | วิทยา |
ความรู้ถ่อยสินหา | ไป่ได้ |
ไร้ทรัพย์อับผู้มา | เป็นเพื่อน |
ญาติมิตรไป่มีไซร้ | สุขร้างแรมโรย ฯ |
ก ¿ · ด ๔๓๕ (๖๐) · ว ¿ | |
๏ มณฑกทำเทียบท้าว | สีหะ |
แมวว่ากูพยัคฆะ | คาบเนื้อ |
นกกระจอกมีมานะ | ว่ายิ่ง ครุฑนา |
เชิญใจมีข้าเกื้อ | หยิ่งหยิ้งแสนทวี ฯ |
โคลง บทบรรทัดล่างจากนี้ ไม่มีในฉบับสมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร (ศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ) แต่พบในฉบับกรมวิชาการและในหนังสือแบบเรียน (ฉบับคัดลอก)
แยกไว้เพื่อให้ง่ายต่อการตรวจและเขียนเพิ่ม และรอให้ผู้เขียนท่านอื่นต่อยอดและเพิ่มบทความขยับขยายเป็นส่วนย่อย หวังให้ครบถ้วนตามฉบับประชุมโคลงฯ |
ก ∞ · ด - (๑๖๘) ว๑๗๐ | |
๏ รสหวานในโลกนี้ | มีสาม |
หญิงรูปบริสุทธิ์งาม | อีกอ้อย |
สมเสพรสกลกาม | เยาวโยค |
หวานไป่ปานรสถ้อย | กล่าวเกลี้ยงไมตรี |
ก ∞ · ด - (๑๘๐) · ว ¿ | |
๏ นารีเสาวภาครูป | เป็นทรัพย์ |
ชายมีความรู้สรรพ | ทรัพย์ได้ |
พราหมณ์รู้เวทยานับ | ว่าทรัพย์ พราหมณ์นา |
ภิกษุเกิดทรัพย์ไซร้ | เพื่อรู้ธรรมา ฯ |
ก ∞ · ด - (๑๗๘) · ว ¿ | |
๏ พญากลัวข้าศึก | เบียดเบียน |
ชี้บ่เล่าเรียนเขียน | อ่านไซร้ |
ชาวนาละความเพียร | คร้านเกี่ยว การนา |
ทั้งสามสิ่งนี้ให้ | โทษแท้สาธารณ์ ฯ |
ก ∞ · ด - · ว ¿ | |
๏ ชาติ เกิดรูปพร้อม | อาการ |
ชรา ร่างสาธารณ์ | เหี่ยวแห้ง |
พยาธิ บันดาล | ต่างต่าง |
มรณะ กาแร้ง | แย่งยื้อกันกิน ฯ |
ก ¿ · ด - · ว ¿ | |
๏ ทำดีดีส่งให้ | เห็นผล |
ทำชั่วชั่วก็ดล | ชั่วให้ |
ชั่วดีดุจตราตน | ตีบอกไว้นา |
ใครชั่วใครดีไซร้ | สืบได้ด้วยกรรม |
โคลง บทบรรทัดบนนี้ ไม่มีในฉบับสมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร (ศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ) |
ก - · ด - · ว ๐ | |
๏ สารสืบฉบับสิ้น | เสร็จสนอง |
ชำระเรื่องคงของ | เก่าแท้ |
ผิดเพี้ยนเปลี่ยนแปลงลอง | ลิขิต เดิมนา |
ล้วนโอวาทปราชญ์แท้ | ถี่ถ้วนควรถนอม ฯ |
ดูเพิ่ม
[แก้ไข]โคลงโลกนิติ · นำ · ๑-๑๐๐ · ๑๐๑-๒๐๐ · ๒๐๑-๓๐๐ · ๓๐๑-๔๐๐ · ๔๐๐- · ส่งท้าย
วิกิพีเดีย มีบทความเรื่อง: