โคลงโลกนิติ/5
(เปลี่ยนทางจาก โคลงโลกนิติ 5/5)
วิกิพีเดีย มีบทความเรื่อง:
โคลงโลกนิติ ฉบับศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ
| ก ¿ · ด ๔๐๑ (๑๖๓) · ว ¿ | |
| ๏ ช้างสาร หกศอกไซร้ | เสียงา |
| งูเห่า กลายเป็นปลา | อย่าต้อง |
| ข้าเก่า เกิดแต่ตา | ตนปู่ ก็ดี |
| เมียรักนอนร่วมห้อง | อย่าไว้วางใจ ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๐๒ · ว ¿ | |
| ๏ เพื่อนกิน สิ้นทรัพย์แล้ว | แหนงหนี |
| หาง่าย หลายหมื่นมี | มากได้ |
| เพื่อนตาย ถ่ายแทนชี- | วาอาตม์ |
| หากยากฝากผีไข้ | ยากแท้จักหา ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๐๓ · ว ¿ | |
| ๏ ไป่เห็นน้ำ หน้าด่วน | ชวนกัน |
| ตัดกระบอก แบ่งปัน | ส่วนไซร้ |
| ไป่เห็นรอก อวดขัน | มือแม่น |
| ขึ้นน่าไม้ ไว้ให้ | หย่อนแท้เสียสาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๐๔ · ว ¿ | |
| ๏ ชายเฉกเท้าหน้าคช | เคียงความ เทียบแฮ |
| หญิงเล่ห์เชิงหลังยาม | คลาดเคลื่อน |
| การกิจคิดงามตาม | สุดแต่ ผัวนา |
| เมียมิ่งเหมือนด้ายร้อย | สอดเคล้าตามเข็ม ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๐๕ · ว ¿ | |
| ๏ เมียใดใจดุร้าย | ริษยา |
| กินเติบใช้เชิงตา | เฉิดช้อย |
| มักเที่ยวสู่คฤหา | แห่งท่าน นะพ่อ |
| แม้ว่ามีบุตรร้อย | หนึ่งไซร้มละเสีย ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๐๖ · ว ¿ | |
| ๏ ปุยนุ่นเบาชั่งเพี้ยง | ทำเนา นะพ่อ |
| คนที่เบาความเบา | กว่านั้น |
| หนักหินมั่นคงเขา | ควรนับ หนักนา |
| ไป่เท่าหนักแน่นกลั้น | อดถ้อยทรชน ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๐๗ · ว ¿ | |
| ๏ ลามกประเทศทั้ง | ทุรมิตร |
| อีกตระกูลเผ่าชิด | ชั่วร้าย |
| ภรรยาทาสทุรจิต | จำพวกนี้พ่อ |
| ควรบุทคลพึงผ้าย | ผ่อนลี้หลีกหนี ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๐๘ · ว ¿ | |
| ๏ นกรอดหลุดบ่วงแล้ว | ราวสาม คาบนา |
| ชีหลีกหลายอาราม | เร่เร้น |
| สตรีเตร่จิตตาม | ชายสี่ สามแฮ |
| อย่าประมาทใช่เหล้น | มากด้วยมายา ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๐๙ · ว ¿ | |
| ๏ ทวยใดมิตรล่อล้าง | หลายที แล้วพ่อ |
| ขืนจักก่อไมตรี | เสพส้อง |
| ผู้นั้นนับว่ามี | ชนม์ชีพ ไฉนนา |
| เหมือนแม่อัสดรท้อง | แก่ใกล้ความตาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๑๐ · ว ¿ | |
| ๏ อ่อนหวานมานมิตรล้น | เหลือหลาย |
| หยาบบ่มีเกลอกราย | เกลื่อนใกล้ |
| ดุจดวงศศิฉาย | ดาวดาษ ประดับนา |
| สุริยส่องดาราไร้ | เมื่อร้อนแรงแสง ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๑๑ · ว ¿ | |
| ๏ นักบวชบ่มักน้อย | พินาศ ศีลนา |
| กษัตริย์สันโดษขาด | ที่ไท้ |
| งามเมืองแม่อายอาตม์ | อับทรัพย์ สินแฮ |
| หญิงเผ่าเว้นอายไซร้ | สุดร้ายฤๅงาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๑๒ · ว ¿ | |
| ๏ ทรมานมิตรด้วยไป่ | พูดกับ เขานา |
| ผจญหมู่โจรจำขับ | เฆี่ยนไซร้ |
| ตัดเมียไป่มอบทรัพย์ | สมบัติ ให้แฮ |
| ร้อนราคจริตให้ | โภชน์น้อยพึงกุญช์ ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๑๓ · ว ¿ | |
| ๏ เรือนไร้บุตรสืบซั้น | ทรัพย์มอด หมดแฮ |
| บ่อบ่มีฝนขอด | ค่นน้ำ |
| พฤกษชาติปราศจากยอด | ยืนอยู่ ไฉนนา |
| ปากไป่มีสัจซ้ำ | เสื่อมสิ้นแก่นสาร ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๑๔ · ว ¿ | |
| ๏ เทศใดภัยพ้องพาธ | พาลสรรพ์ สัตว์นา |
| สัปปุรุษสีหราชผัน | อื่นย้าย |
| กาโฉดทุรชนฉกรรจ์ | กาจจิต นี้พ่อ |
| มันมักสู่เทศร้าย | อยู่ใต้โดยวิสัย ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๑๕ · ว ¿ | |
| ๏ เห็นภัยใหญ่แต่ช้า | จักถึง ตนแฮ |
| ปราชญ์ย่อมผันผ่อนพึง | หลบลี้ |
| ภัยใดด่วนโดนตรึง | ตราติด ตัวนา |
| ใจปราชญ์ปราศแสยงชี้ | เช่นหล้าแลไศล ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๑๖ · ว ¿ | |
| ๏ เมืองใดไร้ราชทั้ง | ปราชญ์สดับ ก็ดี |
| อีกตระกูลมีทรัพย์ | สิ่งให้ |
| หนึ่งไร้นทีกับ | ขุนแพทย์ |
| ภัยมากเมืองนั้นไซร้ | ท่านห้ามอย่าเนา ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๑๗ · ว ¿ | |
| ๏ แม่เหมือนข้าศึกทั้ง | บิดร · ด ้วยแฮ |
| เหตุบ่สอนบุตรสอน | เมื่อน้อย |
| ครั้นใหญ่ไป่งามอร | ออกที่ ประชุมนา |
| เยียเยี่ยงยางเจ่าจ้อย | จับมั้วหมู่หงส์ ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๑๘ · ว ¿ | |
| ๏ หมากพลูปูนไป่ป้าย | บราง รสนา |
| แกงบ่เจือเกลือจาง | จืดกล้ำ |
| ไร้ทรัพย์สิ่งสำอาง | จักโอ่ งามฤๅ |
| ใช่ปราชญ์ปริศนาล้ำ | ลึกแก้ฤๅงาม ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๑๙ · ว ¿ | |
| ๏ ชุมนุมฤดูสี่ไซร้ | สรัทกาล ใหญ่นา |
| เมียที่งามเป็นประธาน | ทั่วหน้า |
| บุตรชายเชษฐกุมาร | นับใหญ่ ยิ่งแฮ |
| ล้ำโลกสี่ทิศอ้า | เอกเบื้องอุดร ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๒๐ · ว ¿ | |
| ๏ บุตรใดครุ่นครุ่นสร้าง | กองกรรม |
| ชื่อว่ามารดาทำ | เที่ยงพร้อง |
| ส่ำศิษย์บ่เกรงยำ | เยียบาป |
| โดยโลกย์โวหารร้อง | เรียกแท้ครูทำ ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๒๑ · ว ¿ | |
| ๏ มักเมาหมดสัจถ้อย | เจรจา |
| แรงโลกละอายหา | ห่อนได้ |
| มักเนื้อหน่ายกรุณา | เป็นเที่ยง |
| บรรพชิตหญิงอยู่ใกล้ | แกล่สิ้นศีลแสวง ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๒๒ · ว ¿ | |
| ๏ คนยากอยากภักษ์เคี้ยว | ของแพง |
| คนโรคบำราศแรง | ร่านปล้ำ |
| คนโฉดอวดสำแดง | ธรรมเทศ- นานา |
| สามเหล่าเขานี้ก้ำ | กึ่งบ้ากลกัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๒๓ · ว ¿ | |
| ๏ รักบุตรสิไป่ให้ | พากเพียร |
| ปราศจากวิทยาเรียน | เริ่มร้าง |
| พ่อเหมือนศัตรูเบียน | บุตรอีกเล่านา |
| แม่ดั่งไพรีล้าง | ลูกให้เสียสกนธ์ ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๒๔ · ว ¿ | |
| ๏ เมียดีดุจทาสรู้ | การเรือน รอบแฮ |
| อายแก่สามีเหมือน | ดั่งน้อง |
| เป็นที่ปรึกษาเตือน | ดัดดุจ มาดายนา |
| ยามเมื่อผัวเคืองข้อง | อดกลั้นกลัวเกรง ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๒๕ · ว ¿ | |
| ๏ โสนัขสุนัขพ้อง | พบกัน |
| มันย่อมแสยะยิงฟัน | ปากแห้ |
| เฉกเช่นหมู่พาลผัน | พะพวกพาลนา |
| ร้ายต่อร้ายร่าแต้ | ต่างกล้าอวดแข็ง ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๒๖ · ว ¿ | |
| ๏ คับอกออมอยู่ได้ | โดยหวัง |
| คับแคบเคียงคนชัง | อยู่ช้ำ |
| คับจิตเจ็บประนัง | เนายากยิ่งแฮ |
| แค้นคับเข็ญใจล้ำ | เร่งร้อนฤๅเสบย ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๒๗ · ว ¿ | |
| ๏ อย่าปองสิ่งแก้วไป่ | ควรปอง |
| เขาบ่ตรึกอย่าตรอง | ตริบ้า |
| เร่งคิดคิดแต่ของ | ควรคิด นะพ่อ |
| การที่ศูนย์เปล่าอ้า | อย่าได้ควรปอง ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๒๘ · ว ¿ | |
| ๏ ผจญคนมีศักดิ์ด้วย | หมอบกราบ |
| ผจญท่วยทรพลทาน | แจกให้ |
| เสมออาตม์จักทรมาน | ชอบอด ออมแฮ |
| ผจญหมู่ข้าศึกไซร์ | ล่อเลี้ยวลวงประหาร ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๒๙ · ว ¿ | |
| ๏ โลภรู้เรียนมากสิ้น | ศิลปศาสตร์ |
| ยามจักปองไป่อาจ | กล่าวได้ |
| ผู้นี้นับว่าปราชญ์ | ฦาชื่อ ไฉนนา |
| กล่าวบ่ฉานเฉกใบ้ | บอกข้อความฝัน ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๓๐ · ว ¿ | |
| ๏ คนพาลพวกหนึ่งน้ำ | ใจหาญ |
| รู้ว่าตนเป็นพาล | กระด้าง |
| พวกนี้วัจนาจารย์ | จัดใช่ พาลพ่อ |
| นับว่าปราชญ์ได้บ้าง | เพื่อรู้สึกตน ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๓๑ · ว ¿ | |
| ๏ ใครรักย่อมว่าเพี้ยง | พงศ์พันธุ์ |
| ใครชอบชิดชอบชมฉัน | เพื่อนไว้ |
| ใครเลี้ยงรักษาครรภ์ | คือแม่ ตนนา |
| ใครดับดำฤษณ์ได้ | ชื่อชู้เมียสม ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๓๒ · ว ¿ | |
| ๏ คบปราชญ์เปรียบเสพอ้อย | เอมใจ |
| กินแต่ปล้องปลายไป | ตราบต้น |
| คบคนโหดหื่นไหล | เหลวจืด จางแฮ |
| แหนงหนึ่งอ้อยกัดร้น | แต่ต้นตลอดปลาย ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๓๓ · ว ¿ | |
| ๏ เมตตาเตือนจิตให้ | คนหวัง พึ่งนา |
| แรงเคียดคนหน่ายชัง | ทั่วหน้า |
| ทานเป็นยอดยายัง | เกียรติยศ ยิ่งแฮ |
| ตระหนี่กลกำพร้า | พรากผู้สมาคม ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๓๔ (๒๕๕) · ว ¿ | |
| ๏ มักคร้านฤๅรอบรู้ | วิทยา |
| ความรู้ถ่อยสินหา | ไป่ได้ |
| ไร้ทรัพย์อับผู้มา | เป็นเพื่อน |
| ญาติมิตรไป่มีไซร้ | สุขร้างแรมโรย ฯ |
| ก ¿ · ด ๔๓๕ (๖๐) · ว ¿ | |
| ๏ มณฑกทำเทียบท้าว | สีหะ |
| แมวว่ากูพยัคฆะ | คาบเนื้อ |
| นกกระจอกมีมานะ | ว่ายิ่ง ครุฑนา |
| เชิญใจมีข้าเกื้อ | หยิ่งหยิ้งแสนทวี ฯ |
| โคลง บทบรรทัดล่างจากนี้ ไม่มีในฉบับสมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร (ศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ) แต่พบในฉบับกรมวิชาการและในหนังสือแบบเรียน (ฉบับคัดลอก)
แยกไว้เพื่อให้ง่ายต่อการตรวจและเขียนเพิ่ม และรอให้ผู้เขียนท่านอื่นต่อยอดและเพิ่มบทความขยับขยายเป็นส่วนย่อย หวังให้ครบถ้วนตามฉบับประชุมโคลงฯ |
| ก ∞ · ด - (๑๖๘) ว๑๗๐ | |
| ๏ รสหวานในโลกนี้ | มีสาม |
| หญิงรูปบริสุทธิ์งาม | อีกอ้อย |
| สมเสพรสกลกาม | เยาวโยค |
| หวานไป่ปานรสถ้อย | กล่าวเกลี้ยงไมตรี |
| ก ∞ · ด - (๑๘๐) · ว ¿ | |
| ๏ นารีเสาวภาครูป | เป็นทรัพย์ |
| ชายมีความรู้สรรพ | ทรัพย์ได้ |
| พราหมณ์รู้เวทยานับ | ว่าทรัพย์ พราหมณ์นา |
| ภิกษุเกิดทรัพย์ไซร้ | เพื่อรู้ธรรมา ฯ |
| ก ∞ · ด - (๑๗๘) · ว ¿ | |
| ๏ พญากลัวข้าศึก | เบียดเบียน |
| ชี้บ่เล่าเรียนเขียน | อ่านไซร้ |
| ชาวนาละความเพียร | คร้านเกี่ยว การนา |
| ทั้งสามสิ่งนี้ให้ | โทษแท้สาธารณ์ ฯ |
| ก ∞ · ด - · ว ¿ | |
| ๏ ชาติ เกิดรูปพร้อม | อาการ |
| ชรา ร่างสาธารณ์ | เหี่ยวแห้ง |
| พยาธิ บันดาล | ต่างต่าง |
| มรณะ กาแร้ง | แย่งยื้อกันกิน ฯ |
| ก ¿ · ด - · ว ¿ | |
| ๏ ทำดีดีส่งให้ | เห็นผล |
| ทำชั่วชั่วก็ดล | ชั่วให้ |
| ชั่วดีดุจตราตน | ตีบอกไว้นา |
| ใครชั่วใครดีไซร้ | สืบได้ด้วยกรรม |
| โคลง บทบรรทัดบนนี้ ไม่มีในฉบับสมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร (ศิลาจารึกวัดพระเชตุพนฯ) |
| ก - · ด - · ว ๐ | |
| ๏ สารสืบฉบับสิ้น | เสร็จสนอง |
| ชำระเรื่องคงของ | เก่าแท้ |
| ผิดเพี้ยนเปลี่ยนแปลงลอง | ลิขิต เดิมนา |
| ล้วนโอวาทปราชญ์แท้ | ถี่ถ้วนควรถนอม ฯ |
ดูเพิ่ม
[แก้ไข]โคลงโลกนิติ · นำ · ๑-๑๐๐ · ๑๐๑-๒๐๐ · ๒๐๑-๓๐๐ · ๓๐๑-๔๐๐ · ๔๐๐- · ส่งท้าย
วิกิพีเดีย มีบทความเรื่อง: