ประชุมพงศาวดาร/ภาคที่ 34/คำนำ
ศาสตราจารย์ยอช เซเดส์ บรรณารักษ์พิเศษแลเลขานุการฝ่ายประเทศแห่งราชบัณฑิตยสภา ออกไปเยี่ยมบ้านเมืองที่กรุงปารีสเมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๓ ไปพบจดหมายอักษรแลภาษาไทย ๒ ฉบับ หนังสือสัญญา ๑ ฉบับ เปนหนังสือราชการ เขียนแลทำในแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช จึงขอถ่ายรูปมาให้ไว้ในหอพระสมุดสำหรับพระนคร ภายหลัง ได้เรียบเรียงเปนเรื่องราวประกอบเปนภาษาอังกฤษส่งไปลงพิมพ์ไว้ในหนังสือของสยามสมาคมเมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๔ แถลงความมุ่งประโยชน์ซึ่งเปนข้อใหญ่ใจความ คือ พิมพ์จำลองรูปอักษรซึ่งเปนอักขรวิธีที่ใช้กันในสมัยนั้นให้ได้เห็นกันแพร่หลาย กับให้ทราบสำนวนโวหารการแต่งหนังสือแลความคิดในสมัยนั้นบางส่วน
หนังสือซึ่งศาสตราจารย์ยอช เซเดส์ แต่งเปนอังกฤษนั้น รองอำมาตย์ตรี สิน เฉลิมเผ่า ผู้ช่วยบรรณารักษ์แพนกต่างประเทศ แปลเปนภาษาไทยให้ไว้ในหอพระสมุดสำหรับพระนคร ศาสตราจารย์ยอช เซเดส์ อ่านตรวจคำแปลรายงานว่า ถูกต้องตามความหมายของศาสจารย์ยอช เซเดส์ ทุกประการแล้ว คำแปลนี้จึงได้รวมไว้ในจำพวกหนังสือสำรองพิมพ์เรื่อง ๑ เมื่อมีโอกาศจะได้จัดการพิมพ์ให้แพร่หลาย
บัดนี้ นายเรือโท สุวรรณ ศุภสมุทร จะทำการปลงศพสนองคุณนายหลี ศุภสมุทร ผู้เปนบิดา มาขออนุญาตพิมพ์หนังสือเรื่องนี้ กรรมการเห็นควรจึงอนุญาตให้พิมพ์ตามประสงค์
อนึ่ง เจ้าภาพได้เรียงประวัติของผู้มรณะส่งมาขอให้พิมพ์ไว้ในหนังสือนี้เป็นเครื่องระลึกด้วย จึงได้นำลงพิมพ์ไว้ต่อท้ายคำนำนี้ไป
- อุปนายก
- หอพระสมุดวชิรญาณ
- วันที่ ๑๓ ตุลาคม พระพุทธศักราช ๒๔๖๙
