หน้า:อธิบายเบ็ดเตล็ดฯ พงศาวดารฯ - ดำรง - ๒๔๖๙.pdf/126

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๑๖
ปรสฺส ทานํ คหณํ ปุเนว ภติกอกฺขปฺปฏิจารธุตฺตา
ภณฺฑญฺจ เกยฺยาวิกยาวหารํ เขตฺตาทิอารามวนาทิฐานํ
ทาสึ จ ทาสํ ปหรญฺจ ขุํสา ชายมฺปตีกสฺส วิปตฺติเภทา
สงฺคามโทสาปิ จ ราชทุฏฺโฐ ราชาณสุงฺกาทิวิวาทปตฺโต
ปรมฺปสโยฺหปิ จ อตฺตาอาณํ อีติยกาโร วิวโธ ปเรสํ
ฐานาวิติกกมฺมพลากเรน ปุตฺตาทิอาทาคมนา สเหว
เหตุํ ปฏิจฺจมฺมธิการณํ วา อคฺฆาปนายู จ ธนูปนิกฺขา
อาถพฺพนีกาปิ จ ภณฺฑเทยฺยํ เต ตาวกาลีกคณีวิภาคํ
ปจฺจุทฺธรนฺตํ ตุ วิวาทมูลา เอกูนติงฺสาทิวิธาปิ วุตฺตา
โปรากวีนา วรธมฺมสตฺเถติ

มูลคดีวิวาท ๒๙ ประการที่แปลไว้ในกฎหมาย เทียบด้วยกฎหมายกรุงเก่า เปนดังนี้

อิณํ ธนํ กู้หนี้ ได้แก่ ลักษณกู้หนี้
รญฺโญ ธนโจรหารํ ฉ้อพระราชทรัพย์ เอาไว้ใน ลักษณอาญาหลวง
อธมฺมทายชฺชวิภตฺตภาคํ มรดก ได้แก่ ลักษณมรดก
ปรสฺสํ ทานํ คหณํ ปุเนว ให้ปัน เอาไว้ใน ลักษณเบ็ดเสร็จ
ภติกา จ้างวาน เอาไว้ใน ลักษณเบ็ดเสร็จ
อกฺขปฺปฏิจารธุตฺตา เล่นพนัน เอาไว้ใน ลักษณเบ็ดเสร็จ
ภณฺฑญฺจ เกยฺยาวิกยํ ซื้อขาย เอาไว้ใน ลักษณเบ็ดเสร็จ