ไทยสถาปนากษัตริย์เขมร/เอกสาร 4
- พระเจ้าน้องยาเธอ
- กรมหลวงดำรงราชานุภาพ
|
| สวนดุสิต |
สำเนาศุภอักษรเมืองเขมร ๒ ฉบับที่ได้ไว้นั้นดีมาก ฉันขอบอกอาญัติว่า เปนหนังสือซึ่งจะอ้างหลักถานในพงษาวดารได้ แลเหนความคิดแลความจำเปนประการใดในเวลานั้นสมกันกับที่ได้ยินรับสั่งตั้งแต่เด็ก ๆ ว่า ถ้าพระหริรักษ์ยังอยู่ตราบใด ไว้ใจเมืองเขมรได้ ที่จริงก็เพราะพระหริรักษ์เหนว่า ถ้าขืนติดพันอยู่กับญวน ฝรั่งเศษจะเลยตีขลุมเอา คิดทางเดียวแต่เรื่องข้างเบียดเบียนกดขี่ ไม่นึกถึงการที่เขาจะมาป้อยอยกย่อง แต่ทำนองราชการแต่ก่อนมันเปนเช่นนั้น ข้อความในศุภอักษรฉบับนั้นได้ความเปนไปของเมืองเขมรสว่างในการที่สงบศึกกับญวนเพราะเหตุใดในรัชกาลที่ ๓ แจ่มแจ้งดี
แต่ฉบับพระนโรดม ข้อที่เปนสำคัญอันชักให้นโรดมต้องยอมนั้น เรื่องแย่งกันเปน ๓ ก๊ก คือ พระนโรดม ก๊กหนึ่ง ศรีสวัสดิ์ ก๊กหนึ่ง วัตถา ก๊กหนึ่ง ผู้แปลหนังสือสัญญานั้นบาดหลวงแล้ว ไม่ใช่ผู้อื่น ข่าวต่างประเทศอย่างสิงโตกลางคืนเต็มที่ ได้ส่งสมุดคืนมาให้
.svg)
(โปรดอ่านรายละเอียดในหน้า ๓๒)
สำเนาศุภอักษรเมืองเขมร ๒ ฉบับ[1] ที่ได้ไว้นั้นดีมาก ฉันขอบอกอาญัติว่า เป็นหนังสือซึ่งจะอ้างหลักฐานในพงศาวดารได้ แลเห็นความคิดแลความจำเป็นประการใดในเวลานั้นสมกันกับที่ได้ยินรับสั่งตั้งแต่เด็ก ๆ ว่า ถ้าพระหริรักษ์ยังอยู่ตราบใด ไว้ใจเมืองเขมรได้ ที่จริงก็เพราะพระหริรักษ์เห็นว่า ถ้าขืนติดพันอยู่กับญวน ฝรั่งเศสจะเลยตีขลุมเอา คิดทางเดียวแต่เรื่องข้างเบียดเบียนกดขี่ ไม่นึกถึงการที่เขาจะมาป้อยอยกย่อง แต่ทำนองราชการแต่ก่อนมันเป็นเช่นนั้น ข้อความในศุภอักษรฉบับนั้นได้ความเป็นไปของเมืองเขมรสว่างในการที่สงบศึกกับญวนเพราะเหตุใดในรัชกาลที่ ๓ แจ่มแจ้งดี
แต่ฉบับพระนโรดม ข้อที่เป็นสำคัญอันชักให้นโรดมต้องยอมนั้น เรื่องแบ่งกันเป็น ๓ ก๊ก คือ พระนโรดม ก๊กหนึ่ง ศรีสวัสดิ์ ก๊กหนึ่ง วัตถา ก๊กหนึ่ง ผู้แปลหนังสือสัญญานั้นบาดหลวงแล้ว ไม่ใช่ผู้อื่น ข่าวต่างประเทศอย่างสิงโตกลางคืนเต็มที่ ได้ส่งสมุดคืนมาให้…[2]