บันทึกรับสั่งฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ประทานหม่อมราชวงศ์สุมนชาติ สวัสดิกุล/เรื่อง 13

จาก วิกิซอร์ซ
เรื่อง สวมเสื้อเข้าเฝ้า

ปัญหา การสวมเสื้อเข้าเฝ้านั้น เคยได้ยินว่า มีมาก่อนรัชกาลที่ ๔ แล้ว ความข้อนี้จริงหรือไม่ หรือว่า มีการสวมบ้างเป็นครั้งคราวอย่างไร?

ตอบ การสวมเสื้อนั้น ความจริงก่อนรัชกาลที่ ๔ ก็มีสวมกันเหมือนกัน แต่สวมในฤดูหนาว ตามธรรมดา ถ้าไม่หนาว ไม่สวมกันเลย นุ่งยก นุ่งปูม แต่ไม่ใส่เสื้อเข้าเฝ้า พระเจ้าแผ่นดินก็ไม่ใส่ พระเจ้าแผ่นดินเองก็โปรดไม่สวมฉลองพระองค์ เพราะอากาศร้อน พระพุทธเจ้าหลวงประทับอยู่โดยปกติ ไม่ทรงฉลองพระองค์ ผู้ใหญ่แต่ก่อนเล่าว่า หน้าหนาว จะสวมเสื้อเหมือนกันในเวลาเข้าเฝ้า? เวลาเข้าเฝ้านั้น ต้องคอยดูว่า พระเจ้าแผ่นดินว่า ทรงสวมหรือเปล่า พระเจ้าแผ่นดินแต่ก่อนทนหนาวเก่งพิลึก

ข้าราชการมาจากบ้านมักเอาเสื้อคลุมมาด้วย ถ้าพระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงฉลองพระองค์ ก็ต้องถอด หนาวแสนหนาว ก็ต้องทนเอา บางคราว กำลังเฝ้าพระเจ้าแผ่นดิน ทรงเรียกฉลองพระองค์มาสวมก็มี จนเป็นที่สังเกตกันว่า เมื่อไรพระถันหด ข้าราชการก็ดีใจจะได้สวมเสื้อ